Khổ thơ thứ hai bài Khi con tu hú của Tố Hữu giúp chúng ta thấy được tâm trạng uất ức, ngột ngạt của nhà thơ khi bị mất tự do. Nếu ở khổ một, tiếng chim tu hú, thiên nhiên mùa hè rạo rực thì đến đây, tất cả trở thành đau thương. Một câu trần thuật thôi nhưng lại bẽ bàng "Ta nghe hè dậy bên lòng". Chủ thể trữ tình cảm nhận được hè qua từ "dậy"- xốn xang, mong chờ. Nhưng niềm hân hoan chẳng bền lâu bởi "Mà chân muốn đạp tan phòng hè ôi!". Động từ mạnh "đạp tan phòng" dường như tô đậm phẫn uất trong thi nhân lúc này. Cảm thán từ "ôi" không chỉ vang lên vì hè nóng nực mà hơn hết là nỗi đau vang dội: "Ngột làm sao, chết uất thôi". Hai câu thơ ngắn nhưng Tố Hữu đã sử dụng đến nhiều động từ mạnh cùng tính từ bộc lộ cảm xúc, thán từ...Người tù cách mạng đau khổ, bế tắc và hơn hết là bất lực với cảnh tù đày. Lời thơ trở thành tiếng than đầy đau đớn, chua xót và hơn thế là bi kịch đến nghẹn lòng. Bốn bức tường cứng nhắc là nỗi đau trong thân phận người tù cách mạng. TÌnh cảnh người tù cách mạng mới cay đắng làm sao! Không gian bí bích, tù túng đâu thể giúp cho khao khát trong người tù được vươn mình với trời cao. Bốn bức tường vang vọng chỉ tiếng: con chim tu hú ngoài trời cứ kêu! Nỗi đau thêm nhân lên và lòng người thì thêm tuyệt vọng. Bức tranh tâm trạng uất ức, ngột ngạt của người tù cũng là nỗi lòng của mỗi người dân VIệt Nam thuở ấy, khao khát tự do, cống hiến vô ngần! 

Câu cảm thán: in đậm

Đoạn thơ là những dòng tâm trạng uất ức, bực dọc, tức tối vì cuộc sống ngột ngạt của nhà tù từ khao khát được tự do của người chiến sĩ trong cảnh tù đày. Hè đến rộn ràng qua khung cửa sắt, ôi! cái đẹp của thiên nhiên!. làm rộn lên trong trái tim người chiến sĩ những khao khát bùng cháy của người chiên sĩ. Trong nơi ngục tù tối tăm, ngột ngạt, gò bò, và không có tự do ấy, chim tu hú cất lên ngoài khung cửa sắt như đánh thức không gian phá bỏ sự im lặng tối tăm nơi ngục tù thôi thúc người chiến sĩ:” đạp tan phòng” để lấy lại tự do cho bản thân mình. Câu thơ "Ngột làm sao // chết uất thôi" với cách ngắt nhịp 3/3, cảm xúc như nén xuống bỗng trào lên thể hiện một ý chí bất khuất. Quyết sống vì tự do! Quyết chết vì tự do! Mở đầu bài thơ là tiếng chim tu hú "gọi bầy", khép lại bài thơ là tiếng chim tu hú ''ngoài trời cứ kêu" như là nỗi khao khát, khắc khoải nhớ thương, mong muốn cháy bỏng được tự do để có thể cống hiến. Qua đoạn thơ ngắn mà tác giả đã khắc họa được tâm trạng và nỗi niềm khao khát tự do, khao khát công hiến, được chiến của người chiến sĩ Cách Mạng bị bắt giam ngục tù.