• Đột biến NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
• Các dạng đột biến cấu trúc NST:
  • -Mất đoạn
  • -Mất 1 đoạn nào đó của NST.
  • -àm giảm số lượng gen, mất cân bằng gen => thường gây hậu quả nghiêm trọng
  • -ứng dụng: loại 1 số gen không mong muốn ở giống cây trồng.
  • Lặp đoạn
  • Lặp 1 đoạn NST nào đó 1 hay nhiều lần.
  • làm tăng số lượng gen, mất cân bằng hệ gen => thường không gây hậu quả nghiêm trọng
  • Tạo điều kiện cho đột biến gen => tạo gen mới trong quá trình tiến hóa.
  • Đảo đoạn
  • 1 đoạn NST đứt ra rồi đảo ngược 180 độ và nối lại.
  • làm thay đổi trình tự phân bố của gen => tăng hoặc giảm mức độ hoạt động => có thể làm giảm khả năng sinh sản
  • cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa
  • Chuyển đoạn
  • trao đổi đoạn trong 1 NST hoặc giữa các NST không tương đồng
  • làm thay đổi nhóm gen liên kết => thường làm giảm khả năng sinh sản
  • vai trò quan trọng trong hình thành loài mới
  • ứng dụng trong sản xuất để phòng trừ sâu hại bằng biện pháp di truyền

. Nguyên nhân:
          Do tác nhân lí, hoá, do biến đổi sinh lí, sinh hoá nội bào làm đứt gãy NST hoặc ảnh hưởng đến qt tự nhân đôi ADN tiếp hợp hoặc trao đổi chéo không đều giữa các cromatit.
- Các tác nhân vật lí: Đột biến phụ thuộc liều phóng xạ.
- Các tác nhân hoá học: Gây rối loạn cấu trúc NST như chì benzen, thuỷ ngân, thuốc trừ sâu, thuốc diẹt cỏ ...
- Tác nhân virut: Một số virut gây đột biến NST.

.Vai trò.
* Đối với quá trình tiến hoá: Cấu trúc lại hệ gen → cách li sinh sản → hình thành loài mới.
* Đối với nghiên cứu di truyền học: xác định vị trí của gen trên NST qua nghiên cứu mất đoạn NST.
* Đối với chọn giống: Ứng dụng việc tổ hợp các gen trên NST để tạo giống mới.
* Đột biến mất đoạn NST: Xác định vị trí của gen trên NST, VD: Lập bản đồ gen người

- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc của NST.

- Các dạng : Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn.

- Nguyên nhân : Do ảnh hưởng phức tạp của môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể tới NST. Tác nhân vật lí và hóa học trong ngoại cảnh là nguyên nhân chủ yếu gây ra đột biến cấu trúc NST.

- Tính chất : Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số lượng và cách sắp xếp gen trên đó nên thường gây hại cho sinh vật. Mặc dù vậy, trong thực tiễn, người ta còn gặp các dạng đột biến cấu trúc NST có lợi.

- Vai trò : 

+ Quá trình tiến hoá : Cấu trúc lại hệ gen → Cách li sinh sản → Hình thành loài mới.

+ Nghiên cứu di truyền học : Xác định vị trí của gen trên NST qua nghiên cứu mất đoạn NST.

+ Trong chọn giống : Ứng dụng việc tổ hợp các gen trên NST để tạo giống mới.