II/. Làm văn.

  Câu 2 :

    Xuân Quỳnh là một nhà thơ giàu cảm xúc, bà sinh ngày 6 tháng 10 năm 1942 ở Văn Khê, Hà Đông, Liên bang Đông Dương, tên đầy đủ của bà là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh, một nữ nhà thơ người Việt Nam. Bà nổi tiếng với nhiều bài thơ được nhiều người biết đến như Thuyền và biển, Sóng, Thơ tình cuối mùa thu, Tiếng gà trưa,... Bà được Nhà nước Việt Nam tặng Giải thưởng Nhà nước và Giải thưởng Hồ Chí Minh vì những thành tựu cho nền văn học nước nhà. Bài thơ Sóng được sáng tác vào năm 1967 trong chuyến đi công tác ở vùng biển Diêm Điền. Trước khi Sóng ra đời, Xuân Quỳnh đã phải nếm trải những đổ vỡ trong tình yêu. Đây là bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ và phong cách thơ Xuân Quỳnh. Tác phẩm được in trong tập HOA DỌC CHIẾN HÀO (1968).

   Khi ta đọc bài thơ lúc nào cũng thấy tình yêu của nữ sĩ mãnh liệt và sâu đậm lắm. Có lúc như thuyền với biển chẳng chia lìa, đôi khi lại nhẹ nhàng man mác trong cái gió lạnh mùa thu. Sóng cũng vậy, cả bài thơ là một thứ tình yêu mãnh liệt sâu sắc, đọc bài ta như được chìm vào trong những cơn sóng tình yêu dạt dào, đôi lúc lại ngơ ngác, hồn nhiên, như tấm lòng của người con gái trẻ tràn đầy hi vọng về một tình yêu vĩnh cửu, ngọt ngào.

  Hình tượng của sóng và “em” là một biện pháp ẩn dụ tuyệt vời, em như con sóng xô bờ, nhào vào lòng anh với tình yêu cháy bỏng, nồng nàn. Tâm trạng khi yêu và được yêu của người con gái nó rất lạ lùng, lúc thì ồn ào, nhiệt tình, cứ níu lấy tay người thương mà thủ thỉ, chuyện trò. Nhưng có những ngày lại thấy chàng trai gãi tai, tự hỏi: “Mình đã làm gì sai?”, nguyên nhân chỉ vì bỗng thấy em dịu dàng, lặng lẽ quá, chẳng giống em chút nào. Như cơn sóng lúc này lúc kia “Ồn ào và lặng lẽ/Dữ dội và dịu êm”. Chẳng ai cắt nghĩa nổi cái tâm sự, tiếng lòng của người phụ nữ đặc biệt trong tình yêu lại càng phức tạp, rối rắm, nhiều người cứ cười cứ nghĩ, ôi tâm sự khác nào như nắm tơ vò!

  Tư tưởng về tình yêu của Xuân Quỳnh tiến bộ và cởi mở như con sóng vậy, “Sông không hiểu mình/Sóng tìm ra tận bể”, bà nghĩ tình yêu nếu tình yêu giấu giếm e ngại thì tình yêu còn đâu là thăng hoa là hạnh phúc, quyết không để như thế, bà đem thứ tình yêu ấy giãi bày vào thơ văn, những vần thơ dạt dào cảm xúc, thế giới văn chương chính là biển của bà, nơi ấy chẳng phải giấu giếm gì, tình yêu cũng vậy. Những câu thơ như động lực, lời khuyên cho thế hệ phụ nữ thời bấy giờ, đừng khư khư ôm lấy tình yêu mãi thế, mở lòng và bày tỏ đi, các cô gái ạ, ai cũng có mưu cầu hạnh phúc, sao chúng ta lại không? Cái tôi trong tình yêu của nữ sĩ được thể hiện rất tinh tế và sâu sắc, vừa uyển mềm mại vừa là sức sống niềm tin yêu mãnh liệt, mạnh mẽ của người con gái.

  Xuân Quỳnh khát vọng tình yêu lắm, với bà tình yêu là lẽ sống, nhưng bà không vội vàng, vồ vập như Xuân Diệu. Tình yêu của bà cứ chầm chậm, lúc cuồng nhiệt lúc êm đềm như làm sóng. Đặc biệt là cái đức tính cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam ta từ xưa đến nay vẫn thế, được tác giả khẳng định trong hai câu thơ “Ôi con sóng ngày xưa/Và ngày sau vẫn thế”. Sự thủy chung sắt son một lòng trong tình yêu thật đáng quý, đáng yêu quá, dù năm tháng đổi thay, doing đời xô đẩy con sóng ấy vẫn như hôm nào trở về vỗ vào bờ cát. Như tình yêu của người phụ nữ, vốn chịu nhiều thiệt thòi, nhưng chưa bao giờ có thể thay đổi được cái “Nỗi khát vọng tình yêu/Bồi hồi trong ngực trẻ”, khao khát được yêu, được sống trong tình yêu nồng nàn, vẫn luôn bồi hồi trái tím ấm nóng , theo dòng máu đó lan tràn khắp cơ thể, rào rực, đầy nhiệt huyết của tuổi trẻ.

 Tác giả từng đứng trước biển lớn và suy nghĩ về mối quan hệ giữa “anh” và “em” về sóng và biển, nỗi băn khoăn trong tình yêu của người phụ nữ. Hầu như khi yêu, người con gái nào cũng hỏi người mình yêu một câu tương tự như thế này: “Vì sao anh yêu em?” Rồi lại tự hỏi mình: “Ôi sao xưa kia bao nhiêu người tốt hơn giỏi hơn mình không chọn lại chọn anh ấy?”, nhưng liệu có ai trả lời được không? Tình yêu mà làm gì có lý do, ta sẽ yêu nhau trong một khoảnh khắc nào đó, chỉ là cái liếc mắt đa tình của chàng trai hay nụ cười hé môi của một cô gái, cũng đủ khiến đối tượng chìm trong men say tình ái. Xuân Quỳnh trả lời được sóng bắt đầu tứ gió, nhưng gió bắt đầu từ đâu thì nữ sĩ cũng chịu bó tay. Cũng như trong tình yêu, nữ sĩ ngẩn ngơ mà viết rằng: “Em cúng không biết nữa/Khi nào ta yêu nhau?”. Cái suy tư ấy vừa lãng mạn vừa là sự rối bời trong tình yêu của cô gái, cô ấy cần một câu trả lời, một câu trả lời đầy đủ để có được cảm giác an toàn từ chàng trai. Khi “em” sống trong với tình yêu khắc khoải, hàng loạt nghĩ suy như ngàn con sóng dù ở lòng sâu hay mặt nước thì cũng chỉ nhớ tới một mình bờ cát, cũng như em chỉ có một mình anh mà thôi. Nỗi khổ tương tư chỉ những ai đã yêu mới thấu hiểu, nhớ đến “Ngày đêm không ngủ được”, nhớ đến “Cả trong giấc mơ còn thức”. Tình yêu ấy to lớn, nỗi khát khao của cô gái trẻ chẳng biết đến bậc nào mà trong giấc mơ vẫn “còn thức”.

  Nỗi yêu thương nhung nhớ, xuôi Bắc ngược Nam cũng chẳng chút nào với bớt, lòng “em” luôn hướng về anh một phương, thủy chung tận cùng. Xuân Quỳnh so sánh tình yêu với trăm nghìn con sóng nước, sóng nào chẳng đổ về bờ, tình yêu cũng vậy nếu thật lòng thương yêu, chẳng có khó khăn nào có thể chia cắt, chia lìa đôi lứa, người có lòng ất sẽ gặp lại nhau bằng một cách thức nào đó, gọi là duyên phận chăng? Tác giả lại lấy cuộc đời đối với biển rộng, đời có dài mấy rồi năm tháng cũng trôi qua, tuổi xuân cũng chẳng còn, biển dẫu lớn nhưng mây vẫn bay về phương xa, đi khỏi tầm mắt biển. 

  Xuân Quỳnh luôn có ý thức rất lớn về tuổi thanh xuân, về cuộc đời, về tình yêu, bà sống với tình yêu, với cái ước muốn dung dị đời thường. Bà có ước là “Làm sao được tan ra/Thành trăm con sóng nhỏ”. Xuân Quỳnh tham “lắm”, một con sóng chẳng khiến bà thỏa mãn, chỉ muốn sao càng nhiều con sóng càng tốt, thế mới thỏa chí vẫy vùng với biển cả tình yêu, để tình yêu lưu lại muôn đời, để có tình yêu đậm sâu, vĩnh cửu.

  Trong hoàn cảnh đất nước vào giai đoạn năm 1967 – 1968, chiến tranh miền Bắc ác liệt vô cùng, hàng vạn nam thanh nữ tú hăng hái ra chiến trường, những cuộc chia li vội vã, tiếc nuối, người đi kẻ ở, nửa buồn nửa vui. Nghe bài hát có câu thề này “sầu mà chi em” Lúc non sông cần trai hùng. Buồn mà chi em? Mai em về trong nắng êm”. Gieo rắc vào lòng người con gái bao hy vọng đẹp đẽ và thế là người con gái ấy ôm tình yêu tình yêu đắm say cho bóng người lính chiến quay về, tấm lòng trung trinh, kiên cường của người phụ nữ quả thật đáng quý biết bao. Xuân Quỳnh viết bài thơ Sóng có lẽ ảnh hưởng ít nhiều từ những cuộc chia ly ấy đâu phải chỉ riêng cảm xúc của riêng mình bà.

  Đọc thơ của Xuân Quỳnh thì chúng ta sẽ có cảm giác rất là thích, thích vì cái hồn nhiên, yêu đời, thích vì cái mong ước về tình yêu lứa đôi thật dung dị, nhưng tràn đầy cảm hứng lãng mạn, bay bổng. Dù trong độ tuổi nào, nhưng ta có thể thấy rằng thơ Xuân Quỳnh viết về tình yêu vẫn vậy, vẫn tràn ngập niềm hy vọng đẹp đẽ, thể hiện cái tôi trong tình yêu của người phụ nữ Việt Nam trong tình yêu, cuộc sống. Nỗi khao khát yêu và được yêu lúc nào cũng mãnh liệt, thủy chung, son sắt. Thơ của bà cũng ca ngợi những đức tính tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam, thủy chung, son sắt, một lòng một dạ, hy sinh vì tình yêu. Tác giả sử dụng tài tình hình ảnh con sóng để nói thay cho tâm trạng của người phụ nữ khi yêu, một kình ảnh vừa giản dị, để hình dung lại mang tính biểu tượng cao, đem lại cho bài thơ hiệu quả nghệ thuật và mạch cảm xúc dạt dào, việc thể hiện tâm tư của Xuân Quỳnh được trọn vẹn. Sóng một bài thơ cho tình yêu của phụ nữ.