Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận đã ca ca ngợi cuộc sống lao động tập thể của người dân chài trong công cuộc xây dựng và tái thiết đất nước, đồng thời bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thớ trước khung cảnh thiên nhiên đất nước giàu đẹp. Thật vậy, mở đầu bài thơ bằng cảnh đoàn thuyền ra khơi:
"Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa"
Với biện pháp tu từ so sánh “mặt trời xuống biển” ví như “hòn lửa” đã cho ta thấy màu sắc đỏ rực và hình dạng tròn đầy của mặt trời trong cảnh hoàng hôn lúc bấy giờ. Nhà thơ liên tưởng vũ trụ như ngôi nhà lớn với màn đêm là cánh cửa còn sóng biển là then cài " Sóng đã cài then đêm sập cửa". Vũ trụ đang bước vào trạng thái nghỉ ngơi gợi sự bình yên, con người ra khơi vào thời điểm về đêm khi mà con người cũng các loài động thực vật đang chìm sâu vào trong giấc ngủ thì đoàn thuyền ra khơi. Hai câu sau dân chài cất cao tiếng hát tạo sự khỏe khoắn mà họ không hề có cảm giác lo lắng run sợ:
"Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi"  
Từ “lại” cho ta thấy đó là một công việc thường xuyên, quen thuộc của họ, cứ màn đêm buống xuống thì họ lại ra khơi. Biện pháp tu từ ẩn dụ cho thấy câu hát cũng như có sức mạnh góp gió căng buồm đẩy con thuyền ra khơi . Khi mà vũ trụ bước vào trạng thái nghỉ ngơi thì con người bắt đầu ra khơi đánh cá với khí thế phơi phới và niềm vui đang chinh phục biển khơi