Hình ảnh ẩn dụ “đá gặp ghềnh”, “thung nghèo đói” chỉ những gian lao, vất vả mà người đồng mình đã phải gồng mình gánh chịu.Dù vậy, “người đồng mình” luôn chịu thương chịu khó, cần cù sáng tạo trong lao động mặc cho cuộc đời vẫn chưa đủ đầy, mặc cho điều kiện sống, khí hậu vô cùng khắc nghiệt, lam lũ.Họ quả là những con người biết chịu đựng và suốt đời gắn bó thủy chung với nơi chôn nhau cắt rốn.Không những thế, họ vượt lên hoàn cảnh, sống mạnh mẽ và tràn đầy sinh lực.Và dường như cuộc sống càng khó khăn thì con người càng vươn lên, không ngừng đấu tranh vượt qua.Từ “Không chê” được điệp và lặp lại hai lần, khẳng định ý chí mạnh mẽ của người đồng mình, tấm lòng thủy chung son sắt của họ với quê hương, làng bản.Hình ảnh so sánh “sống như sông như suối” thể hiện lối sống mạnh mẽ, khoáng đạt, hồn nhiên, trong sáng, hòa hợp với thiên nhiên.Đời người giống như dòng chảy của một con sông, có đoạn ào ào thác đổ,đoạn lại sục sôi lũ rừng, thoáng chốc lại đoạn êm ả của đồng bằng và kết thúc bằng hình ảnh mênh mông vĩnh hằng của biển cả, đó cũng là quy luật của tự nhiên.Nếu con người sống như con sông sẽ nhận ra tất cả thác ghềnh ấy trong cuộc sống và khi vượt qua, con người phải biết rút ra những bài học quý báu.Nhờ đó, dù “Lên thác xuống ghềnh” cũng “Không lo cực nhọc”.Người đồng mình đã có một niềm tin vào ngay mai tươi sáng, cực nhọc, đói nghèo sẽ dần được xua tan.Khi ánh sáng của nghị lực, ý chí tỏa sáng sẽ xua đi đêm đen của những khó khăn, gian khổ.Niềm tin ấy thấm nhuần trong tư tưởng của những người lao động mới.Núi cao, sông dài, thác hiểm sẽ không chỉ là thước đo  vật lí mà còn đo lòng dũng cảm, sự kiên trì của người đồng mình, đó sẽ là điều cần thiết khi con người gặp chông gai, vấp ngã trong cuộc sống.Từ đó, người cha mong muốn con phải có nghĩa tình, chung thủy với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan, thử thách bằng ý chí, niềm tin của mình. Nhà thơ Y Phương qua cách nói mộc mạc mà sâu sắc về lối sống có ý chí, niềm tin.Lời thơ tuôn chảy như dòng sữa ngọt lịm, tràn vào bể khổ của những kiếp nghèo người đồng mình.Phải có một tình yêu chân tình, thấm thía sâu sắc ngọt bùi, đắng cay của người đồng mình,Y Phương mới có thể nói với con như vậy.

 Câu ghép:Nếu con người sống như con sông sẽ nhận ra tất cả thác ghềnh ấy trong cuộc sống và khi vượt qua, con người phải biết rút ra những bài học quý báu.

Phép nối: Phép thế

  "Dù vậy, “người đồng mình” luôn chịu thương chịu khó, cần cù sáng tạo trong lao động mặc cho cuộc đời vẫn chưa đủ đầy, mặc cho điều kiện sống, khí hậu vô cùng khắc nghiệt, lam lũ.Họ quả là những con người biết chịu đựng và suốt đời gắn bó thủy chung với nơi chôn nhau cắt rốn."

Thế cụm từ "Người đồng mình" bằng từ "Họ"