Bài thơ Ngắm trăng được Bác viết trong những tháng ngày trong ngục tù và đã cho ta thấy được tình yêu thiên nhiên cũng như tinh thần lạc quan của Bác. Nơi nhà lao thiếu thốn nhưng chẳng thể cản nổi người tù đến với thế giới thiên nhiên đẹp tươi. Điệp từ "không" trong câu thơ đầu giúp ta hiểu ra sự thiếu thốn trong nhà lao tăm tối. Không rượu, không hoa nhưng không ngăn được niềm yêu của Người với thiên nhiên tươi đẹp. Và ở câu thơ thứu hai, nếu ở bản phiên âm là câu nghi vấn thì dịch thơ lại là một câu trần thuật. SỰ biến đổi đó đã làm mất đi cái đắm say, cái bồi hồi, xao xuyến của Bác khi nhìn cảnh đẹp. Người vượt ra khỏi song sắt nhà tù để hướng tới ánh trăng tươi đẹp ngoài kia. Cuộc thưởng trăng thi vị cũng là cuộc chuyện trò tâm sự của người tù với thiên nhiên tươi đẹp. Nhân hóa trong câu thơ "nhòm, ngắm" giúp ta hiểu ánh trăng kia cũng hòa vào nơi ngục tù. Trăng cùng thi nhân tâm sự, cùng thi nhân lạc quan và tin tưởng vào tương lai tươi sáng. Người ngắm trăng qua song sắt nhà tù với một sự trân trọng, nâng niu. Ánh sáng của trăng xua tan đi cái lạnh lẽo, cái tối tăm nơi lao tù. Vẻ đẹp lãng mạn hòa quyện trong chất thép làm thơ Bác thật xúc động. Thơ của Người, thơ của tình yêu thiên nhiên, thơ của tinh thần lạc quan và sự tin tưởng  vào ngày mai! Cái cổ điển trong thể thơ, trong ngôn ngữ, trong hình ảnh đối hòa cùng chất hiện đại làm thơ Bác thêm muôn phần ấn tượng, đặc sắc và để lại dư vị trong lòng người. 

Bác Hồ đã khẳng định " cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ" thấy được cảnh đẹp của thiên nhiên khiến cho lòng người không thể cầm được mà thưởng thức. Hai câu đầu thể hiện được tình yêu thiên nhiên của Bác còn hai câu cuối lại thể hiện được tinh thần thép của Bác. Người ta thường nói đến câu thơ này là một cuộc vượt ngục bằng tnh thần. Bác Hồ muốn giao hòa với thiên nhiên tươi đẹp ngoài kia. Nếu chúng ta thay từ " ngắm" bằng một từ nào khác thì chắc chắn ý thơ sẽ khác hẳn, vì từ ngắm cho ta thấy phong thái ung dung, tự tại của bác ở trong tù.   Nhưng cũng chính vào những phút giây căng thẳng như thế, Hồ Chí Minh lại cũng tìm được cách để giành lấy một sự thư thái, nó là trạng thái cân bằng không thiếu được, nói như cách nói tâm lý học: ông đã tự phân thân để có một cuộc sống thứ hai - nghĩa là từ trong tâm thức, ông đã mang sẵn cốt cách một thi nhân. Và ở đây ta đang nói đến những ngày tù ngục trong nhà tù Quốc dân Đảng Trung Quốc, cuộc sống thứ hai trong khung cảnh tù đày của Hồ Chí Minh là cuộc sống bên trong, cuộc sống hướng nội. Hướng nội - trong cách nhìn sự vật, trong cách độc thoại với chính mình, và hướng nội cả trong cách "vượt ngục" bằng "ý tại ngôn ngoại" của những vần thơ tù.

`#` `Tranhoang40860`