Sự tăng cấp trong "Sống chết mặc bay" được thể hiện qua các hình ảnh tương phản:

- Khi người dân chống lại lũ lụt:

+ Người dân chống lại nước lũ >< Nước sông càng lúc càng bốc lên cuồn cuộn

- Khi đối chiếu hoàn cảnh của người dân với viên quan hộ đê:

+ Người dân khổ sở đắp đê chống lũ >< Viên quan hộ đê thản nhiên ngồi đánh tổ tôm

+ Khi có người dân cầu cứu => Viên quan đe doạ, sai lính kéo người đó ra ngoài.

Tác dụng:

- Làm cho hình ảnh trong bài văn được lột tả sâu sắc

- Phác hoạ đậm nét sự thú tính, thiếu trách nhiệm, thiếu lương tâm cũng như vô cùng thối nát của viên quan nói riêng và xã hội phong kiến nói chung

- Dấy lên trong lòng người đọc nỗi căm phẫn sâu sắc

- Miêu tả mức độ trời mưa ngày càng to, nước sông dâng ngày càng cao, nguy cơ đê vỡ ngày càng lớn mà sức người ngày càng yếu " Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi .... cuồn cuộn bốc lên " 

⇒ Nhấn mạnh sự dữ dằn của thiên nhiên và sức người ngày càng yếu 

- Khi người dân ra sức bảo vệ đê thì quan phụ mẫu ngồi ung dung chơi bài trong đình vững chãi ; khi có người báo đê sắp vỡ hắn thản nhiên nói " Mặc kệ " và tiếp tục lao vào ván bài đang chơi dở; khi có người báo đê đã vỡ hắn quát mắng dọa nạt rồi tiếp tục chơi bài cho đến khi thắng ván bài lớn 

⇒ Nhấn mạnh sự ham mê cờ bạc, hách dịch, thái độ vô lương tâm, vô trách nhiệm của quan phụ mẫu