* Phép tương phản:

- Tương phản giữa sức người với sức trời: Sức người càng mỗi lúc một yếu "mọi người ai cũng mệt lừ", sức trời thì vẫn vậy " mưa cứ tầm tã trút xuống"

- Ngoài ra, tương phản giữa thế đê với thế nước: "Thế đê ngày càng yếu, 2,3 đoạn đã núng thế và thẩm lậu" có nguy cơ vỡ. Trong khi đó, nước thì ngày càng mạnh, "nước cứ cuồn cuộn bốc lên"

--> Phép tương phản làm nổi bật tình cảnh nguy cấp đáng thương của người dân khi thiên tai giáng xuống nặng nề

* Phép tăng cấp:

- Sự vô trách nhiệm và thói ham mê cờ bạc của các quan phụ mẫu mỗi lúc một tăng

-  Khi quan ù ván bài to khi đê vỡ, quan thì cười hả hê vui sướng còn nhân dân đau khổ khi "kẻ sống không có chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn" 

--> Nổi bật lên hình ảnh quan phụ mẫu vô trách nhiệm, "lòng lang dạ thú", thờ ơ trước nỗi khổ của nhân dân

--> Mỉa mai châm biếm, phê phán, lên án thái độ bàng quan của bọn quan lại tay sai, vô trách nhiệm trước tình cảnh, cuộc sống nghìn sầu muôn thảm của nhân dân. Đồng thời, tác giả thể hiện lòng cảm thông trước nỗi khổ của nhân dân

Sử dụng phương pháp tương phản và tăng cấp trong tác phẩm Sống Chết Mặc Bay của Phạm Duy Tốn đã đem đến hiệu quả nghệ thuật : thể hiện sự đồng cảm, thương xót người dân gặp hoạn nạn do thiên tai. Đồng thời, lên án thái độ tàn nhẫn, vô trách nhiệm của bọn quan lại trước cảnh nghìn sầu muôn thảm của người dân.