Phân tích khổ 2 bài "Sang thu"

Qua khổ thơ thứ hai bài “Sang thu” của nhà thơ Hữu Thỉnh, người đọc cảm nhận những biến chuyển của đất trời trước khoảnh khắc giao mùa.

Trong khổ thơ thứ hai, sau một thoáng bỡ ngỡ, nhà thơ như chợt bừng tỉnh – mùa thu đã về thật rồi! Khép lại những hoài nghi, Hữu Thỉnh chẳng còn nghĩ gì ngoài cảm xúc đang dâng trào:

Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu

Thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng. Hai câu thơ có nhịp thơ nhanh và gấp cũng như hơi thở của mùa thu đã bắt đầu đập mạnh. Sông vào mùa này chẳng có mưa to gió lớn nên nước cứ “dềnh dàng”. Dòng sông quê hương thướt tha, mềm mại, hiền hòa trôi một cách thanh thản gợi ra vẻ đẹp êm dịu của bức tranh thiên nhiên. Hình ảnh cánh chim chiều bắt đầu vội vã bay về phương nam tránh rét. Con sông mùa thu tràn trề nước mà hình như cứ không chịu chảy, cứ cố nán lại để đợi chờ ai. Phải chăng sông chờ nước mùa thu? Một hình ảnh thơ thật lãng mạn và thi vị. Nhưng đàn chim thì không thể dềnh dàng được nữa, chúng phải vội vã bay về phương Nam tránh rét. Tất cả đều đang chuyển mình, đang thay đổi. Các từ láy “dềnh dàng”, “vội vã” như mở ra sự đối lập thú vị trong khung cảnh thiên nhiên cao rộng. Sự quan sát tinh tế, tỉ mỉ của tác giả đặc biệt được thể hiện qua cách miêu tả hình ảnh “đám mây mùa hạ”. Tác giả nhân hóa đám mây bằng từ “vắt” – hai câu thơ giàu sức tạo hình. Từ “vắt” diễn tả đám mây như một dải lụa mềm mại trên bầu trời, một nửa là mùa hạ, nửa kia đã nghiêng về mùa thu. Câu thơ còn gợi bước đi của thời gian uyển chuyển, mềm mại. Không biết ở đây là mùa thu lưu luyến mùa thạ hay nhà thơ đang mong chờ mùa hạ mà vẫn lưu luyến mùa thu đây? Điều này thì Hữu Thỉnh thật khác với các nhà thơ khác. Cũng viết về mùa thu, Nguyễn Khuyến viết: “Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt” – có nghĩa là thu của Nguyễn Khuyến đã thực là thu, nó không còn vương vấn chút gì của mùa hè rực lửa. Chắc hẳn phải yêu mùa thu lắm Hữu Thỉnh mới vẽ ra được một bức tranh thu nồng đượm hơi ấm đất trời, nồng đượm hơi ấm quê nhà như thế!

“Sang thu” - một hình ảnh quê hương tự nó đã tôn thêm vẻ đẹp cho đất nước, cho quê nhà, cho đồng quê trong mùa thu chung của cả đất trời Việt Nam.

3. Cảm nhận khổ 2 bài Sang thu

Mùa thu mang lại cho nhiều nhà thơ sự rung động, cảm hứng để họ viết nên những áng thơ hay. Thời khắc chuyển mùa được Hữu Thỉnh cảm nhận tinh tế và nhạy cảm qua bài thơ Sang thu, đặc biệt khổ thơ thứ 2 thể hiện rõ nét thời khắc chuyển mùa từ hạ sang thu.

“Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu”

Sự cảm nhận của tác giả đã trở nên mở rộng hơn, còn sông không còn dữ dội mạnh mẽ như mùa hè mà đã trở nên dềnh dàng, con sông như trầm lặng, nhẹ nhàng hơn trôi. Trên bầu trời cao những đàn chim vội vã bay về hướng Nam, từ “bắt đầu” ám chỉ thời điểm mới sang thu nên đàn chim cũng không quá vội vàng di chuyển tránh rét. Vẫn là không gian trên không đó là những đám mây mùa thu nhẹ nhàng trôi lững lờ, mềm mại và “vắt nửa mình sang thu”, hình ảnh đầy sự sáng tạo và độc đáo trước đây chưa từng có. “Vắt nửa mình sang thu” hình ảnh tinh tế có được nhờ sự cảm nhận riêng đầy tinh tế. nhạy cảm của tác giả.

Cảnh vật lúc này chỉ là chớm thu khi mùa hạ còn chưa hết, mùa thu đang sang, thiên nhiên có sự nhẹ nhàng, tĩnh lặng và êm đềm như chính bản chất của mùa thu.

Nếu như khổ đầu tiên sự cảm nhận về sắc thu vẫn còn mơ hồ thì trong khổ 2 người đọc nhận thấy mùa thu đang trở về một cách đầy đủ và mới mẻ hơn. Khổ thơ thứ 2 được cảm nhận với sự tinh tế và mới lạ từ chính Hữu Thỉnh.

Cảnh vật sang thu được tác giả cảm nhận với những nét mới lạ, độc đáo từ chính Hữu Thỉnh, cảnh vật vừa gần gũi, quen thuộc của miền quê vừa có những nét rất riêng.

Phân tích khổ 3 của bài "Sang thu"
1. Mở bài:
- Tác giả, tác phẩm, hoàn cảnh sáng tác. - Khái quát nghệ thuật và nội dung của bải thơ -> Giới thiệu đoạn thơ -> chép lại đoạn thơ.VD: Bài thơ ngắn gọn, hàm súc không chỉ bộc lộ cảm xúc tinh tế của nhà thơ trước sự chuyển mình của thiên nhiên đất trời chớm thu mà còn còn chứa đựng những suy ngẫm, những triết lý vô cùng sâu sắc về con người và cuộc đời. (chép lại khổ thơ)
2. Thân bài:
a. Khái quát:
b. phân tích: Với Sang thu, người đọc chợt nhận ra: Một thoáng hương ổi, một làn sương,một dòng sông, một đám mây, một tia nằng. Những tia nắng vàng nhạt cũng làm nên những đường nét rất riêng của mùa thu Việt Nam. Đây chính là điều đã làm lên sức hấp dẫn của bài thơ. - Sự hấp dẫn của Sang thu còn ở cách cảm nhận về thiên nhiên, sự vật của tác giả. Nếu hai khổ thơ trên rất đẹp về tạo hình, rất tinh tế trong cảm nhận thì khổ thứ 3 đem đến một vẻ đẹp mới cho bài thơ. Trong khổ thơ này, mùa thu được khẳng định bằng đoán nhận, bằng kinh nghiệm, bằng sự suy ngẫm chứ không phải bằng sự cảm nhận trực tiếp.Vẫn còn bao nhiêu nắngĐã vơi dần cơn mưaSấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổi Mùa thu không được quan sát từ gần đến xa, từ thấp đến cao. Mùa thu đang từ từ đi vào tâm tưởng, lắng lại trong tâm tư. Vẫn là nắng, mưa, sấm chớp, bão dông nhưng mức độ đã khác. Tất cả đang đi vào chừng mực, để gay gắt chuyển hóa thành dịu êm. Và đó chính là dấu hiệu của mùa thu. nhưng đây chỉ là khoảnh khắc giao mùa nên ranh giới hai mùa rất mơ hồ và mong manh, diều duy nhất có thể xác định được là nhờ sự nhạy cảm của giác quan. Trong không khí của đất trời chớm thu, nhà thơ đã cảm nhận được bước chuyển mình đầy tinh tế của vạn vật. Vẫn là nắng của mùa hạ, nhưng đó không còn là cái nắng gay gắt, chói chang mà trong cái nắng đó có cái mát dịu của trời thu. Và mưa cũng vậy. Không phải là những trận mưa ào ào dữ dội mà nhè nhẹ, êm êm. Với cách dùng các phó từ “vẫn còn, đã vơi dần, cũng bớt” nhà thơ như đo đếm được đọ đậm nhạt của nắng, khối lượng ít nhiều của mưa và mức đọ to nhỏ của sấm. Nắng, mưa thay đổi nên sấm cũng ít hơn, nhỏ hơn, không đột ngột vang rền cùng với tia chớp sáng lóe xé rách bầu trời trong những trận mưa lũ tháng sáu tháng bảy. Bằng những câu thơ ngắn gọn, hình ảnh quen thuộc Hữu Thỉnh đã đem đến cho người đọc cảm nhận thật mới về mùa thu trong khoảnh khắc giao mùa. Bước chuyển mình của thiên nhiên thật nhẹ, thật êm mà không phải ai cũng có thể nhận ra. Có thể thấy vạn vật đều sang thu, tuy rất nhẹ nhàng những cũng rõ ràng và chủ động. Thiên nhiên, thời tiết đi vào chừng mực cho nên hàng cây cũng bớt bất ngờ, giật mình vì tiếng sấm. Cũng có thể hiểu khi " Hàng cây đã đứng tuổi" thì nó đã trải qua biết bao hiện tượng thiên nhiên nên bình tĩnh không còn bất ngờ trước các hiên tượng thời tiết như vậy nữa. Hàng cây chủ đông đón nhận sự thay đổi của thiên nhiên một cách bình tĩnh, chủ động. Có thể thấy, khổ thơ đã giúp người đọc cảm nhận thiên nhiên, đất trời cùng một nhịp sang thu. Khổ thơ còn mang đến cho người đọc một sự cảm nhận mới. Phải chăng, cái "đứng tuổi" của hàng cây là cái chốt cửa để mở sang một thế giới khác: Thế giới sang thu của hồn người. Vẻ điềm tĩnh, chín chắn của hàng cây trước sấm sét, bão giông hay chính là sự từng trải chín chắn của người trước bão táp cuộc đời. Họ bản lĩnh hơn, vững vàng hơn trước mọi tác động của ngoại cảnh dù là bất ngờ nhất. Ngược trở nên hai khổ thơ trước ta bông hiểu vì sao lại có sự "chùng chình", bịn rịn lúc sang thu? Vì sao vừa có sự "dềnh dàng" lại vừa có sự "vội vã"? Thì ra trước mắt việc đi mãi. Ngoảnh đầu thu đến rồi! Bốn mùa luân chuyển vô hình, lặng lẽ. Bỗng chợt thu. Đời người vất vả, bận rộn, lo toan. Bỗng chốc thấy mái tóc pha sương, sững sỡ khi thấy mình cũng đã "sang thu". Ở vào tuổi này, con người không còn bồng bột, sôi nổi như thời tuổi trẻ mà sâu sắc thêm, chín chắn thêm. Nếu ở ai khác, khi tuổi đời còn trẻ có thể reo lên khi bất chợt nhận ra hương, gió và sương thu. Nhưng với tác giả Sang Thu thì chỉ thầm nhận xét mơ hồ và nghi hoặc;Hình như thu đã về Thiên nhiên Sang thu,chủ yếu như lắng lại, chừng mực, đúng mức. Con người cũng vậy. Khi nửa đời nhìn lại,một mặt thấy mình chín chắn, sâu sắc thêm, mặt khác cũng phải khẩn trương, gấp gáp thêm. Thành ra sự "vội vã" của bầy chim cũng là sự vội vã của con người. Thiên nhiên và con người cùng một nhịp sang thu. Trong từng cảnh sang thu của thiên nhiên đất t trời có lồng lộng hồn người sang thu, vừa lưu luyến bồi hồi, vừa nghiêm trang chững chạc, vừa sâu lắng bâng khuâng.Đặt bài thơ vào thời điểm sáng tác ta mới hiểu thêm một tầng nghĩa mới. Bài thơ ra đời vào năm 1977 – khi đất nước đã thống nhất, bom đạn và khói lửa chiến tranh cũng đã lùi xa, cả nước bắt tay vào xây dựng xã hội chủ nghĩa. Phải chăng đằng sau sự sang thu của thiên nhiên đất trời là sự sang trang của đất nước.c. Đánh giá nâng cao: Đoạn thơ đã thể hiện được suy ngẫm cuả tác giả về quy luật của cuộc sống, về con người và cuộc đời. Đó chính là tính triết lí sâu sắc thường được thể hiện trong các bài thơ của Hữu Thỉnh.