Văn bản Thánh Gióng – tượng đài vĩnh cửu của lòng yêu nước là văn bản nghị luận văn học bởi vì văn bản này đã phân tích, bình luận và đánh giặc những chi tiết, sự kiện trong truyền thuyết Thánh Gióng, từ đó  nêu ra những luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng để hướng tới luận điểm về truyền thống yêu nước, đánh giặc ngoại xâm và những dấu vết lịch sử còn lại.

Lí lẽ và bằng chứng:

- Chuỗi các sự kiện Gióng ra đời kỳ lạ, Gióng lớn nhanh như thổi, Gióng đánh đuổi giặc Ân, Gióng trả áo giáp và trở về trời.

- Bình luận, phân tích, đánh giá các chi tiết trong truyền thuyết.

- Đưa ra lời giải thích cho các dấu vết, di tích còn lại: làng Cháy, bụi tre đằng ngà ngả màu vàng óng, những ao hồ liên tiếp, đền thờ Phù Đổng Thiên Vương ở làng Gióng.