Thông qua tiếng chim tu hú , Tố Hữu đã thể hiện lòng yêu cuộc sống , niềm khát khao tự do của người tù . Bằng sự mở đầu là báo hiệu mùa hè đến và kết thúc là tiếng chim gợi tâm trạng u uất , căm hận , nhà thơ đã thể hiện sự ngột ngạt , uất hận cao độ , khát vọng tự do cháy bỏng , tâm trạng rạo rực mê say cuộc sống của bản thân . Hay cũng có thể nói : Tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi của sự tự do đến từ phương xa .

“Khi con tu hú” là một bài thơ kết hợp hài hoà của cảnh và tình. Cảnh mở ra rạo rực, tha thiết, tình lắng đọng da diết, trầm buồn. Với tâm hồn dân tộc, ngòi bút linh hoạt, mềm mại, Tố Hữu xứng đáng với danh hiệu con chim đầu đàn trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam.