Trên chặng đường chiến đấu của mình, tôi đã được gặp gỡ rất nhiều đồng đội, những con người bình thường nhưng vô cùng dũng cảm. Trong đó, hình ảnh chú bé Lượm tôi gặp trong những ngày Huế đổ máu đã để lại trong tôi những tình cảm sâu đậm.

Đó là một cuộc gặp tình cờ giữa hai chú cháu. Khi đơn vị tôi hành quân qua Huế, đang đi trên đường Hàng Bè, lúc này đã trở nên xơ xác trước bom đạn của kẻ thù, tôi đã gặp Lượm. Chú bé đó cũng có vóc dáng bình thường như biết bao cô bé, cậu bé của đất nước Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp. Nhưng ở cậu có cái nhanh nhẹn, láu lỉnh, thông minh mà không phải đứa trẻ nào ở độ tuổi ấy cũng có được. Trông chú như một con chim chích xinh xắn, bé bỏng luôn nhảy nhót hát ca vui vẻ trên những con đường làng quen thuộc. Bên hông chú là cái sắc nhỏ xinh xinh để đựng tài liệu. Đôi chân Lượm nhanh nhẹn, thoăn thoắt. Đôi chân ấy có lẽ đã chạy nhảy khắp nơi trên những con đường, những ngõ hẻm, những cánh đồng của thành phố Huế. Dường như chú không thể đứng yên một phút nào. Cái đầu lúc nào cũng lúc lắc, nghiêng bên nọ, nghiêng bên kia, trông thật ngộ nghĩnh. Chiếc mũ ca lô đội lệch trên đầu càng làm chú đáng yêu hơn. Tiếng huýt sáo luôn luôn vang lên trên miệng khiến ta thấy được vẻ yêu đời của chú bé. Sự yêu đời đó như truyền cho tôi sức mạnh và niềm động viên lớn lao trong nhữg ngày hoạt động âm thầm và nguy hiểm.

Trong cuộc trò chuyện ngắn ngủi của hai chú cháu, Lượm kể cho tôi nghe về công việc của mình. “Cháu đi làm liên lạc, vui lắm chú à. Ở đồn Mang Cá, thích hơn ở nhà. Ở đó có các đồng chí bộ đội, chúng cháu được nghe các chú nói chuyện chiến đấu, chuyện về những tấm gương bộ đội Cụ Hồ anh dũng, thích lắm chú ạ”. Giọng cậu bé hồn nhiên, trong vắt, ẩn chứa một niềm say mê lí tưởng thực sự. Và chính cậu bé ấy cũng đang từng ngày từng giờ tham gia vào cuộc kháng chiến chống Pháp ác liệt của dân tộc. Công việc liên lạc đầy

gian khổ và hiểm nguy nhưng cậu bé coi nó như một vinh dự, một niềm vui giản dị mà vô vùng thiêng liêng. Nhìn nụ cười hồn nhiên, đôi má đỏ như trái bồ quân trên rừng, tôi thấy mình như gắn bó với chú bé tự bao giờ. Thế rồi hai chú cháu chia tay nhau. Chú bé cứ đi xa dần, xa dần khiến lòng tôi trào dâng lên một nỗi niềm khôn tả.

Thời gian cứ trôi đi, tôi cuốn theo những thăng trầm cuộc kháng chiến, không có thời giờ để nghĩ ngợi về cuộc sống và những con người tôi đã gặp. Thế rồi, một hôm cũng tình cờ như lần gặp Lượm, tôi nghe được thông tin về chú bé liên lạc từ các anh bộ đội dọc đường hành quân kể lại. Tôi sững người và trong phút chốc như chết đứng. Lượm đã hi sinh! Một hôm, cũng giống như biết bao lần đi liên lạc khác, chú đồng chí nhỏ, bỏ thư vào bao, một mình nhanh nhẹn vượt qua mặt trận đầy nguy hiểm. Đó đang là những ngày Huế đỏ máu vì bom đạn kẻ thù. Khắp nơi đều là những hòn tên, mũi đạn vô tình. Nhưng không hề để ý đến những hiểm nguy đang đe doạ, Lượm vẫn chạy thật nhanh như một con chim én đang cố cất cánh bay thoát qua đám mây đen. Bởi chú đang mang theo mình thư thượng khẩn nên sợ chi hiểm nghèo. Công việc liên lạc trong những ngày kháng chiến ác liệt đã tôi luyện tinh thần anh dũng của cậu bé. Nhưng không giống như những lần trước, cánh chim có thể an toàn tiếp tục cất cánh trên bầu trời xanh. Lần này, chú bé liên lạc ấy đã không thể đi tiếp cuộc hành trình của mình. Làn sáng loè chớp đỏ, một viên đạn của kẻ thù đã làm đôi chân nhỏ bé gục ngã. Một dòng máu tươi trào ra trên ngực của cậu bé anh dũng. Lượm nằm trên ruộng lúa đang kì làm đòng. Tay em nắm chặt bông lúa, như cố gắng chút sức lực cuối cùng để đi tiếp, hay là lời chào lưu luyến với quê hương trước khi đi xa. Cả cánh đồng như chết lặng bẽn em. Hương lúa quê thơm nồng, quyện với cái nắng tháng năm, vấn vít linh hồn người thiếu niên nhỏ tuổi trở về với đất mẹ.

Niềm xót xa mãnh liệt trào lên trong lòng tôi. Cảm giác như mình vừa mất đi một thứ vô cùng có ý nghĩa. Thì ra, cái đáng yêu và lạc quan của chú bé ngày tôi gặp ở Hàng Bè là cái lạc quan của một con người anh dũng vượt lên trên hoàn cảnh của mình. Dẫu biết công việc được giao phó tràn đầy nguy hiểm nhưng chú bé luôn nở nụ cười. Cái thân hình nhỏ bé ấy đã đối lập hoàn toàn với công việc của em. Cái chết của em giúp tôi nhận diện rõ hơn những tấm gương anh dũng trên quê hương Việt Nam.

Hình ảnh Lượm cứ ám ảnh mãi trong tôi như một kỉ niệm không thể phai nhạt:

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh…