a. Biện pháp tu từ chủ đạo trong văn bản là: Biện pháp chơi chữ 

"Cóc, chàng, bén, nòng nọc, chuộc".

b.

      Với biện pháp chơi chữ bằng từ đồng âm, gợi ra cho ta nhiều suy nghĩ, liên tưởng thú vị. 

      Từ "cóc" ngoài ý nghĩa là nói về tên riêng của ông Tổng Cóc thì nó còn nói đến một loài vật thuộc họ ếch là con cóc. Hay từ "Chàng" ngoài ý nghĩa dùng để xưng hô thì còn ý nghĩa chỉ con chẫu chàng. Tương tự từ "Bén" cũng có hai nét nghĩa: một là để nói đến sự liên kết, dính liền với nhau hay còn dùng để nói đến con nhái bén. Và từ "nòng nọc" và "chuộc" cũng mang sự liên tưởng thú vị. Nếu như "nòng nọc" là nói đến ấu trùng của loài ếch nhái hay nó còn là nói đến thành ngữ trong dân gian. "Chuộc" vừa gợi cho ta suy nghĩ về con chẫu chuộc, vừa gợi lê hành động chuộc lấy.

       Như vậy, với lối chơi chữ độc đáo, khiến cho lời thơ trở nên thú vị, sinh động, hấo dẫn hơn. Ngoài ra nó còn thể hiện thái độ của Hồ Xuân Hương với ông Tổng Cóc là thái độ không coi trọng, chê bai Tổng Cóc và thân thân, thương xót cho chính thân phận của mình.