*Tình hình chính trị:

- Tháng 9 - 1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Pháp ra sức vơ vét thuộc địa để phục vụ cho cuộc chiến tranh.

- Tháng 9 - 1940, Việt Nam chịu sự thống trị của Nhật - Pháp.

- Tháng 3 - 1945, Nhật đảo chính Pháp, nhân dân Việt Nam sôi sục khí thế cách mạng, sẵn sàng khởi nghĩa.

*Tình hình kinh tế - xã hội:

- Pháp thi hành chính sách Kinh tế chỉ huy.

- Phát xít Nhật ra sức cướp bóc ruộng đất của nông dân.

- Các công ty Nhật đầu tư vào các những ngành phục vụ cho quân sự.

- Cuối năm 1944 - đầu năm 1945, gần 2 triệu đồng bào của ta chết đói.

Tình hình nước ta trong những năm 1939-1945 có biến chuyển 

Về chính trị:

- Đầu tháng 9/1939, Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ.

- Chính phủ Pháp đầu hàng phát xít Đức.

- Chính sách của Pháp ở Đông Dương thay đổi:

   + Tăng cường đàn áp cách mạng.

   + Ra lệnh động viên, vơ vét tối đa sức người, sức của ở Đông Dương dốc vào chiến tranh.

- Quân Nhật tiến vào Đông Dương

- Tháng 9/1940, quân Nhật tiến vào Việt Nam.

   + Quân Pháp nhanh chóng đầu hàng, câu kết với phát xít Nhật cùng thống trị, bóc lột nhân dân ta.

   + Nhật và tay sai ra sức tuyên truyền, lừa bịp về văn minh và sức mạnh Nhật Bản...

- Năm 1945, ở mặt trận châu Á -Thái Bình Dương, quân Nhật thua to ở nhiều nơi.

- Ở Đông Dương, ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp, độc chiếm Đông Dương.

-  Quần chúng nhân dân sục sôi khí thế, sẵn sàng khởi nghĩa giành lại độc lập.

Về kinh tế

• Thực dân Pháp: đẩy mạnh chính sách vơ vét tối đa Đông Dương, thi hành chính sách “Kinh tế chỉ huy”, tăng thuế cũ, đặt thêm thuế mới, giảm tiền lương, sa thải công nhân...
• Phát xít Nhật: buộc Pháp phải cung cấp nguyên liệu cho Nhật với giá rẻ; cướp ruộng đất của nông dân, bắt nông dân nhổ lúa, ngô để trồng bông, đay, thầu dầu; đầu tư vào những ngành phục vụ quân sự như khai thác mănggan, sắt...

Về xã hội:

- Chính sách vơ vét, bóc lột Pháp – Nhật đã đẩy nhân dân ta vào tình cảnh cùng cực. Hậu quả là cuối năm 1944 đến đầ 1945 có gần 2 triệu đồng bào ta chết đói.

- Tất cả các giai cấp, tầng lớp ở nước ta, đều bị ảnh hưởng bởi chính sách bóc lột của Pháp - Nhật, mâu thuẫn dân tộc gay gắt hơn bao giờ hết.