!!LƯU Ý ĐÂY CHỈ LÀ PHẦN PHÂN TÍCH!!

Ước mơ khát vọng dâng hiến tuổi xuân của mỗi con người để làm nên mùa xuân của dân tộc.

 Từ những suy tư về mùa xuân của đời người, mùa xuân của đất nước, Thanh Hải bộc lộ khát khao cao đẹp của mình.

   "Ta làm con chim hót

    Ta làm một cành hoa

    Ta nhập vào hòa ca

    Một nốt trầm xao xuyến."

 Phép điệp ngữ và điệp cấu trúc đã nhấn mạnh niềm khao khát mãnh liệt, cháy bỏng của thi nhân, khát khao dâng hiến được cụ thể trong 3 hình ảnh: con chim, cành hoa, nốt trầm gợi nhớ đến ý thơ trong bức tranh thiên nhiên mùa xuân ở khổ thơ đầu.

 Trong mùa xuân ấy tiếng chim hót vang làm thiên nhiên rộn ràng tươi vui, bông hoa khoe sắc làm cho cuộc đời thêm đẹp. Thanh Hải nguyện biến thành con chim hót, thành một cành hoa để tô điểm cho mùa xuân thêm tươi đẹp. Trong bản hòa ca chung của dân tộc nhà thơ chỉ nguyện làm một nốt trầm đơn sơ giản dị, khiêm nhường. Con người ấy đã vượt qua sự ích kỷ của bản thân hòa nhập vào cuộc sống để làm nên những giai điệu đẹp cho quê hương, dù vậy một nốt trầm trong bản hợp xướng lớn, dù vị trí nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn lao, vẫn phải làm cho cuộc đời xao xuyến.

 Nối tiếp sự lưu luyến của Thanh Hải đối với mùa xuân quê hương đất nước thì tác giả Viễn Phương cũng thể hiện tâm trạng lưu luyến của ông trước khi rời khỏi lăng Bác, điều đấy được thể hiện qua khổ thơ sau:

   "Mai về miền Nam thương trào nước mắt

    Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

    Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây

    Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"

 Khép lại nỗi đau mất mát ấy là những giọt nước mắt lưu luyến, bịn rịn không muốn rời xa Bác.

   "Mai về miền Nam thương trào nước mắt

    Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này"

 Nỗi niềm xúc động lưu luyến được bộc lộ qua cụm từ "thương trào nước mắt", là tình cảm dồn nén bên trong được thể hiện thành tiếng khóc nghẹn ngào. Chính sự nghẹn ngào đó đã cho ta thấy niềm xúc động, sự tiếc thương vô hạn của nhà thơ cũng là toàn thể dân tộc đối với Bác.

 Ba dòng thơ cuối, nổi bật nhất là cụm từ "muốn làm" đây là biện pháp nghệ thuật điệp ngữ điệp cấu trúc nhằm nhấn mạnh khát vọng chân thành, mãnh liệt của nhà thơ. Ba câu thơ là ước vọng của tác giả. Ước vọng đó chính là tấm lòng, tình cảm của nhà thơ Viễn Phương dành cho Bác. Và đó cũng là tiếng lòng mà nhà thơ Viễn Phương đã nói hộ đồng bào miền Nam, dân tộc Việt Nam.

 Hình ảnh cụm từ "con chim hót quanh lăng Bác" với tiếng ca như ru cho giấc ngủ của Người. Hình ảnh 'đóa hoa tỏa hương đâu đây" lại là biểu tượng của cái đẹp, vừa như tô điểm cho lăng Bác vừa dâng lên Người những đóa hoa tươi thắm, thể hiện tấm lòng thành kính yêu thương. Đặc biệt là bài thơ lật lại bằng hình ảnh "cây tre trung hiếu chốn này". Nếu ở khổ đầu "cây tre" là khách để được nhìn thấy thì ở khổ cuối cây tre là chủ thể được tác giả hóa thân vào. Hình ảnh cây tre trung hiếu là tấm lòng thủy chung, son sắt, là lời quyết tâm của nhà thơ nói riêng, của dân tộc nói chung, sẽ đi theo con đường Bác Hồ đã lựa chọn.

@Adrian Pucey

01/06/2022