Cuộc sống của chúng ta từ xưa đến nay đã có rất nhiều những khó khăn, và “sống” tức là đối mặt với những khó khăn đó. Ta như thấy được đời có mấy ai không muốn đạt được thành công cơ chứ? Song cũng phải thấy được rằng không phải ai cũng có đủ niềm tin và nghị lực khắc phục những thử thách, có cả những sự trở ngại để tiếp tục cho đến khi thành công. Do đó mà từ xưa, ông cha ta đã dạy câu rất phải đó là câu “Có chí thì nên”.

Lịch sử đi qua, rồi đã qua biết bao năm tháng, câu tục ngữ đặc sắc này dường như cũng vẫn còn nguyên những ý nghĩa sâu sắc, khẳng định vai trò của chữ “chí’ trong cuộc sống. Vậy chúng ta phải hiểu được “chí” là gì? “Chí” được định nghĩa đó chính là ước mơ, hoài bão, lí tưởng cao đẹp. Và đó còn chính là cả sự kiên trì, và quyết tâm. Chắc chắn rằng khi bạn có chí thì sẽ thành công. Điều đó dường như cũng đã được minh chứng qua bao tấm gương tữ xa xưa. Sự khác biệt giữa những người thành công và ta như thấy được có những người thất bại không phải là ở sức mạnh, kiến thức hay sự hiểu biết – mà chính là ở ý chí.

Trong lịch sử vẫn còn gợi nhắc Trạng nguyên Nguyễn Hiền – Trạng nguyên trẻ nhất nước ta. Và để có thể đạt được thành công vang dội đó thì lại là cả một quá trình bền bỉ khó nhọc mới có thể thành công được. Tuy gia cảnh nhà rất nghèo, cơm qua ngày còn không có nói gì đến đi học. Nhưng không thể nào có thể trói buộc tinh thần ham học của mình thì Nguyễn Hiền vẫn đến lớp đứng ngoài cửa để nghe thầy dạy. Cứ đi chăn trâu hay đi đâu là cậu lại tập viết chữ. Có khi là viết trên lá rồi cũng có lúc là lấy một cái que nhỏ ghi trên cát,…

Hay chúng ta vẫn còn nhớ chuyện về Cao Bá Quát viết văn hay nhưng chữ lại cực kỳ xấu. Nhận ra được khiếm khuyết của mình thì Cao Bá Quát cũng đã không quản vất vả, ngày đêm kiên trì tập viết. Và khi chữ viết đã đẹp hơn, ông còn tập viết lên cột nhà cho nét chữ thêm cứng cáp hơn nữa. Chính nhờ sự cố gắng và lòng kiên trì thì chẳng bao lâu sau, ông đã nổi danh vì “văn hay chữ tốt”. Tất cả chúng ta cũng vẫn biết đến bao người học trò nghèo đêm đêm bắt đom đóm cho vào vỏ trứng, và cậu đã lấy ánh sáng học bài. Đó chính là tên tuổi lẫy lừng của lịch sự khoa bảng Việt Nam- ông Mạc Đĩnh Chi – “ lưỡng quốc Trạng nguyên”. Trong thời đại ngày nay lại có câu chuyện về việc “có chí thì nên” của anh Nguyễn Ngọc Kí. Dù bị liệt cả hai tay nhưng có lẽ rằng chính mong ước đến trường đã không ngừng thôi thúc anh tập viết bằng chính đôi chân của mình. Đầu tiên ta có thể nhận thấy được đó chính là những nét chữ nguệch ngoạc đầu tiên đã khiến anh không khỏi buồn bã.Chắc chắn rằng không chỉ có dừng lại ở đó thì đôi bàn chân còn tê cứng, sưng buốt nhiều khi như không còn nằm trong sự kiểm soát. Nhưng đáng khen nhất đó chính là con người vẫn không chịu khuất phục trước hoàn cảnh đó mà đã có thể vươn lên mạnh mẽ để có thể chạm tay vào mơ ước của chính mình.

Thật vậy, cuộc sống có bao nhiêu chướng ngại vật như hàng ngày cứ hiện diện trong chính cuộc sống của chúng ta. Nếu như chúng ta mà không có ý chí không vượt qua được thì chẳng bao giờ có được sự thành công vang dội cả. Hãy cứ quyết tâm theo đuổi đam mê của mình bằng ý chí mạnh mẽ. Khi chúng ta có ý chí chúng ta sẽ có tất cả. Tôi vẫn nhớ một câu nói rất hay về ý chí đó chính là “Nếu như mất đi tiền bạc, bạn chẳng mất gì, mất đi sức khỏe bạn mất một vài thứ và khi đã mất đi ý chí bạn chẳng còn gì nữa”. Chính câu nói đó cũng đã thật là đề cao ý chí. Còn câu tục ngữ đặc sắc của ông cha ta chính là “có chí thì nên”. “Có chí thì nên” như là một điều tất yếu vậy

Vậy đó, con người chúng ta khi có cái “chí” sẽ giúp ta thành công, không có “chí” khó mà có thể làm thành công điều gì. Đặc biệt hơn đó chính là với các học sinh chúng ta cũng cần phải có “chí”. Ta như thấy được rằng khi bắt đầu bằng những việc lắng nghe thầy cô giảng, ghi chép bài đầy đủ, sau đó không đầu hàng tước những bài toán khó, kiên trì luyện viết những câu văn hay. Qủa thật, đối với những bạn không có hay không đủ điều kiện để học hành, khi đó bạn cũng đừng buồn chán mà hãy cố gắng vượt lên hoàn cảnh của mình, bạn hãy cứ cố gắng tự nhủ những khó khăn sẽ là nguồn động lưc thôi thúc mình tiến xa. Và trong mỗi chúng ta mỗi người hãy bắt đầu từ những việc nhỏ để sau này làm dược viêc lớn, như Bác Hồ từng nói:

“Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên.”

Câu tục ngữ ngắn gọn nhưng đầy hàm ý khuyên dạy chúng ta – “Có chí thì nên” đã trở thành một chân lí. Nó đồng thời cũng như một lời nhắc nhở, khuyên dạy chúng ta trên con đường tiến tới tương lai. Cho nên nếu như bạn mà có cho mình những ước mơ, hoài bão là điều rất đáng quý nhưng niềm tin, nghị lực và hơn hết đó chính là sự kiên trì còn đáng quý hơn, đó là những yếu tố làm nên sự thành công của con người.

MB: Dẫn dắt -> Giới thiệu vấn đề: Có chí thì nên.

(Tục ngữ là túi khôn dân gian. Trong túi khôn ấy người xưa đúc kết và truyền lại cho con cháu  nhiều kinh nghiệm quý về thiên nhiên, thời tiết; lao động sản xuất; xã hội - con người. Bàn về chí hướng vươn lên trong cuộc sống, ông cha ta  có câu: “Có chí thì nên”).

TB:

Ý 1: Giải thích, cắt nghĩa câu tục ngữ

- "Chí" là là chí hướng, ý chí, nghị lực.

- "Nên" là thành công, thành đạt như mong muốn, như nguyện vọng

 => Như vậy, bằng cách nói ngắn gọn, hàm súc, người xưa qua câu tục ngữ khẳng định: có ý chí, có niềm tin và nghị lực con người sẽ thành công trong cuộc sống.

Ý 2: Giải thích cơ sở chân lý của câu tục ngữ

            Phải có ý chí, có niềm tin và nghị lực, con người mới thành công trong cuộc sống. Vì ý chí cho người ta sức mạnh đạp bằng gian khó!

- Chúng ta biết rằng: “đường vinh quang đi qua muôn ngàn sóng gió…” (dẫn chứng).

            - Người không có ý chí, nghị lực đứng trước khó khăn nào cũng thấy mình không đủ sức đương đầu -> chán nản, không dám bước qua thử thách, trở ngại -> lại thêm những cám dỗ từ cuộc sống thì càng dễ dàng bỏ cuộc (dẫn chứng) -> Đường không đi thì không đến, thất bại là điều dễ thấy (dẫn chứng).

- Người có ý chí, nghị lực sẽ không lùi bước trước bất cứ khó khăn, thử thách nào trên đường đi tới -> đến đích (d/c) => Ý chí, nghị lực là động lực tinh thần cho ta xốc tới, vươn lên khi đối mặt với gian nan; nuôi dưỡng và thúc đẩy hoài bão, khát vọng để vươn tới thành công … (Phải có ý chí, có niềm tin và nghị lực, con người mới thành công trong cuộc sống. Vì sao? Vì ý chí cho người ta sức mạnh đạp bằng gian khó! Chúng ta biết rằng: “Chặng đường nào trải bước trên hoa hồng/ Bàn chân cũng thấm đau vì những mũi gai/ Đường vinh quang đi qua muôn ngàn sóng gió…”. Để thuộc một bài thơ thôi, ta cũng phải mất thời gian và bỏ công chăm chỉ; giải một bài toán khó ta phải đau đầu suy nghĩ, tìm tòi. Những kiện tướng thể thao xây kỉ lục bằng bao mồ hôi, công sức. Ngay cả các nhà khoa học lớn đến được với thành công cũng trải nhiều thử thách gian nan. Cần tiền mua sách và dụng cụ thí nghiệm Edison phải đi bán rau quả, bán báo trên tàu. Nghiên cứu chế tạo bóng đèn, Edison nhiều đêm thức trắng. Còn chế tạo ra ắc - quy kiềm ông phải tiến hành 50.000 cuộc thử nghiệm trong vòng 10 năm...

Không bao giờ bằng phẳng, trải hoa, đường đến vinh quang luôn gập ghềnh, chông gai, trắc trở nên người thiếu ý chí, nghị lực, quyết tâm sẽ mau chóng nản lòng, lại thêm những cám dỗ từ cuộc sống thì càng dễ dàng bỏ cuộc. Đường không đi thì không đến, bỏ dở công việc, đồng nghĩa với thất bại! Chỉ những người có quyết tâm, ý chí mới theo đuổi mục tiêu đến cùng, gặt hái thành công. Điều này đúng trong mọi lĩnh vực của đời sống! Càng gian nan chịu đựng thử thách trong công việc thì sự thành công càng vinh quang, càng đáng tự hào. Edison gặp rất nhiều thất bại nhưng không nản chí. Do đấy ông đã đem lại cho nhân loại hơn 1.300 phát minh vô cùng quý giá. Einstein cũng nói: “Tôi thử 99 lần và thất bại, nhưng ở lần thứ 100, thành công đã đến với tôi" … Ở nước ta, Bác Hồ kính yêu trong buổi đầu ra đi tìm đường cứu nước chỉ có hai bàn tay trắng. Một người bạn nhận lời đồng hành cùng Bác nhưng đến phút cuối khước từ vì không đủ dũng khí đối mặt với hành trình phía trước rất đỗi gian nan. Bằng ý chí mạnh mẽ, nghị lực phi thường, Bác một mình đương đầu cùng thử thách và thành công trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, chúng ta kiên định theo đuổi mục tiêu độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc. Tinh thần ấy thể hiện rõ trong lời Bác “cuộc chiến có thể kéo dài năm, mười, 20 năm nữa…; dù có phải đốt cháy cả dải Trường Sơn cũng giành cho được độc lập”. Dân tộc ta đánh Pháp, đánh Mỹ gần trọn một thế kỉ. Không phải một mà nhiều thế hệ tiếp nối đã hi sinh! Và máu xương đổ xuống không vô nghĩa. Chúng ta cuối cùng đã giành được độc lập, thống nhất …

Thật quả là trên đời này:

" Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên")

Ý 3: Giải thích sự vận dụng chân lý của câu tục ngữ

- Phê phán những kẻ lười biếng, thiếu ý chí. (Nhưng buồn biết bao khi không ít người hiện nay – kể cả những người trẻ - lại thiếu nghị lực và hay nản lòng. Họ thường kêu ca, phàn nàn về đủ thứ thiếu thốn, khó khăn. Thậm chí muốn chết! Họ có đầy đủ điều kiện học tập nhưng lại lười biếng, ham vui, ham chơi; không chịu cố gắng trau dồi kiến thức, nhân cách. Khi nêu những gương tốt vượt khó, họ có thể cười cợt, mỉa mai, chê bai, dè bỉu. Thái độ đó thật không đúng mực và đáng bị coi thường...)

- Phải rèn luyện để trở thành người có ý chí, nghị lực bằng cách luôn đặt ra những đích đến (từ những mục đích rất nhỏ) và quyết tâm phấn đấu đạt bằng được. (Cũng như mọi phẩm chất tốt đẹp khác, ý chí là hạt mầm cần được nuôi dưỡng. Bắt đầu từ những việc nhỏ bạn nhé: thuộc một bài thơ dài, giải một bài toán khó. Có như vậy khi ra đời mới làm được việc lớn. Đừng nản lòng nhụt chí khi thất bại. Bởi lẽ: "Ai chiến thắng mà không hề chiến bại ". Cần bình tĩnh phân tích các nguyên nhân, nhìn thẳng vào thực tế, từ thất bại rút ra bài học cho mình và vững vàng bước tiếp… Đừng sợ gai cào. Người sợ gai cào sẽ không đi được đến đâu. Mà như thế, có chân cũng như là không có!).

KB: Khẳng định một lần nữa vai trò quan trọng của ý chí trong đời sống con người. (“Có chí thì nên”, học theo người xưa, chúng ta hãy không ngừng vươn lên, không ngừng sáng tạo để khẳng định bản thân, đạt được thành công trong cuộc sống).