I./ PHẦN GIỚI THIỆU:

  1./ Tác giả:

  - Nguyễn Thành Long ( sinh năm1925- 1991)- Quê ở Quãng Nam. Ông viết văn từ những năm kháng chiến chống Pháp với sở trường viết truyện ngắn và bút kí.

  - Truyện của ông nhiệt thành ca ngợi những con người lao động mới, dám nghĩ, dám làm không sợ khó khăn , gian khổ, say mê lao động sáng tạo, nhân hậu và tha thiết yêu cuộc sống.

  2./ Tác phẩm:

   a./ Hoàn cảnh sáng tác:

      Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa được viết năm 1970, sau chuyến đi Lào Cai của tác giả

   b./ Tóm tắt tác phẩm:

      Chuyến xe đi Lào Cai dừng lại cho khách nghỉ chân. Bác lái xe giới thiệu với ông hoạ sĩ già và cô kĩ sư trẻ lên thăm một người được gọi là “ cô độc nhất thế gian”. Đó là anh thanh niên chừng hai mươi bảy tuổi, sống và làm việc một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Anh thanh niên đưa ông hoạ sĩ, cô kĩ sư trẻ lên thăm nhà mình và kể cho họ nghe về công việc của mình: anh làm công tác khí tượng thuỷ văn kiêm vật lí địa cầu. Hằng ngày , anh có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, đo chấn động mặt đất rồi ghi kết quả báo cáo về trung tâm. Công việc nói chung dễ, chỉ cần chính xác. Gian khổ nhất đối với anh  là sự đối mặt với sự khắc nghiệt của thiên nhiên mưa tuyết trong những lần ốp và báo về lúc một giờ sáng. Anh tâm sự với bác hoạ sĩ “ công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi cháu buồn chết mất”.

    Cuộc hội ngộ chỉ diễn ra trong vòng ba mươi phút ngắn ngủi. Đến lúc chia tay, anh thanh niên biếu khách một làn trứng để khách ăn đi đường, ông hoạ sĩ chỉ kịp phác thảo bức chân dung của anh thanh niên đang ngày đêm lặng lẽ làm việc cống hiến cho cuộc sống.

  c./ Chủ đề:

     Qua một tình huống gặp gỡ bất ngờ giữa ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư trẻ với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn ở Sa Pa, tp ca ngợi vẻ đẹp của con người lao động mới và ý nghĩa những công việc thầm lặng của họ.

II./ PHẦN PHÂN TÍCH:

  A./ Nội dung:

 1./ Vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên:      

     a./ Hoàn cảnh sống  và làm việc của anh thanh niên: 

       - Anh có tầm vóc nhỏ bé nhưng nét mặt rạng rỡ. Anh sống và làm việc một mình trên đỉnh núi Yên sơn cao 2600m, quanh năm suốt tháng giữa cái lạnh lẽo mênh mông, chỉ có cỏ cây, mây mù.

    - Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, tính chấn động mặt đất rồi ghi kết quả báo cáo về trung tâm dự báo thời tiết hằng ngày phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu. 

   - Gian khổ nhất là anh phải vượt qua sự cô đơn , vắng vẻ, anh rất “ thèm người” nên từng chặt cây ngáng giữa đường ngăn xe dừng lại để được trông thấy người và nói chuyện một lát.

   b./ Anh thanh niên đã vượt lên trên được hoàn cảnh sống ấy bởi tính cách:      

- Anh có ý thức về công việc với lòng yêu nghề.  

-  Anh có những suy nghĩ đúng đắn và sâu sắc đối với cuộc sống và công việc.. “ Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được ? Huống chi công việc của cháu gắn liền với công việc của bao anh em đồng chí dưới kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất.”        

- Cuộc sống của anh không cô đơn buồn tẻ vì anh còn có nguồn vui khác nữa ngoài công việc – đó là niềm vui đọc sách.    

- Anh còn tổ chức, sắp xếp cuộc sống một mình một cách ngăn nắp, chủ động như: trồng hoa, nuôi gà, đọc sách ngoài công việc khí tượng thuỷ văn. 

=>Anh là người có trách nhiệm với bản thân, với cuộc sống .

c./ Nét đẹp về tâm hồn của anh thanh niên:    

- Chi tiết “ thèm người” của anh thanh niên khiến ta vừa ngạc nhiên, vừa thông cảm.

- Cư xử rất tình cảm tốt đẹp với mọi người: biếu vợ bác lái xe củ tam thất khi nghe tin bác gái ốm; chuẩn bị đồ ăn đi đường cho mọi người; hái hoa tặng cô gái….

2./ Các nhân vật khác trong tác phẩm:

a./ Ông hoạ sĩ:        

- Ngay lúc đầu gặp anh thanh niên, ông hoạ sĩ đã xúc động bối rối: “ vì hoạ sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước…một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi một ý sáng tác…”     

- Ông hoạ sĩ muốn ghi lại hình ảnh thanh niên bằng nét bút kí hoạ “ người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá….”   

=>Những cảm xúc và suy tư của nhân vật ông hoạ sĩ về anh thanh niên  càng làm cho nhân vật chính sáng đẹp và chứa đựng những chiều sâu tư tưởng.

b./ Bác lái xe:         

- Bác lái xe là người vui tính, gắn bó với nghề lái xe đi Lào Cai đã lâu ( 30 năm).

- Là nhân vật phụ nhưng Bác chính là cầu nối để ba người gặp nhau. Theo lời giới thiệu của bác lái xe, câu chuyện bác kể về anh thanh niên thật sự hấp dẫn mọi người qua chi tiết “ thèm người” của anh .

Bác lái xe là một trong những điều “thầm lặng” đáng trân trọng với hàng chục năm gắn bó với Sa Pa. Qua bác, người đọc mới biết tới anh thanh niên.

c./ Cô kĩ sư:

- Cô hiểu được nhiều điều từ cuộc sống, từ công việc của anh thanh niên.      

- Khi từ biệt, “cô chìa tay cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng như người ta trao cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay.” Có lẽ trong cái bắt tay ấy là niềm tin, là ý nghĩa đích thực của lao động, là cả sự thầm lặng cống hiến cho đời.         

=> Những điều đó sẽ giúp cô vững vàng hơn trong bước đầu tiên vào đời.

B./ Nghệ thuật:

1./ Xây dựng tình huống truyện và cốt truyện :    

Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa ba nhân vật: anh thanh niên, ông hoạ sĩ và cô kĩ sư chỉ trong thời gian ngắn 30 phút nhưng để lại dấu ấn đậm nét trong lòng mọi người.

2./ Chất trữ tình thơ mộng trong tác phẩm:

a./ Chất trữ tình thơ mộng từ cảnh vật:

Phong cảnh thiên nhiên đẹp thơ mộng của Sa Pa được miêu tả qua cái nhìn của người hoạ sĩ; hình ảnh những rặng đào, những đàn bò gặm cỏ trong thung lũng, những cây thông rung tít trong nắng, những cây tử kinh màu hoa cà,..”

b./ Chất trữ tình thơ mộng từ con người

- Con người tìm đến nhau trong tình cảm yêu quí, trân trọng, cởi mở: anh thanh niên quí khách, tặng quà biếu khách ăn đi đường, tặng vợ bác lái xe củ tam thất vì biết bác gái bệnh, tặng cô gái bó -Con người tìm đến nhau trong tình cảm yêu quí, trân trọng, cởi mở: anh thanh niên quí khách, tặng quà biếu khách ăn đi đường, tặng vợ bác lái xe củ tam thất vì biết bác gái bệnh, tặng cô gái bó hoa,..Bác hoạ sĩ đòi vẻ chân dung anh thanh niên,..

=> Thiên nhiên và con người đã tạo nên chất thơ cho truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa”; đồng thời làm nổi bật phong cách sáng tác của NTL.    

III./ Tồng kết:

     Bằng nghệ thuật xây dựng tình huống truyện và kể chuyện hợp lí, miêu tả nhân vật đặc sắc từ nhiều điểm nhìn, ngôn ngữ giàu chất thơ và chất hoạ, tác phẩm ca ngợi những con người lao động bình thường, âm thầm cống hiến sức mình cho đất nước

$@#Hoidap247$

$@#Nganle$