Vẻ đẹp của người đồng mình đã được nhà thơ Y Phương thể hiện thật cụ thể và rõ nét qua khổ thứ 2 của bài thơ"Nói với con". Chỉ ngay vài câu thơ đầu tiên, người đọc có thể thấy được hoàn cảnh và cuộc sống của người đồng mình, cuộc sống của họ đầy những vất vả, gian lao: "sống trên đá gập ghềnh, sống trong thung nghèo đói, lên thác xuống ghềnh". Đó là một cuộc sống chứa đựng nhiều khó khăn, thử thách. Nhưng, chính hoàn cảnh khó khăn, khắc nghiệt của cuộc sống ấy thì vẻ đẹp của người đồng mình càng được bộc lộ rõ nét hơn. Câu thơ"Người đồng mình thương lắm con ơi", qua cụm từ"thương lắm con ơi", Y Phương đã thể hiện tình cảm yêu mến phẩm chất của người đồng mình. Họ là những con người có ý chí lớn lao và tinh thần phóng khoáng:" Cao đo nỗi buồn/ Xa nuôi chí lớn". Tác giả đã lấy khoảng cách không gian là cao và xa để làm đơn vị đo nỗi buồn, ý chí; nỗi buồn, khó khăn của họ chất cao như núi nhưng điều đó không làm mất đi ý chí, khát vọng mà họ xây dựng, càng trải qua những gian khổ và thấm thía những nỗi buồn, con người ta càng mạnh mẽ hơn về ý chí. Người đồng mình còn rất thủy chung, họ luôn sống tủy chung với quê hương, cách sử dugnj từ phủ định và điệp ngữ"không chê" đã khẳng định lối sống nghĩa tình với quê hương, dù cho quê hương có khó khăn, nghèo đói thì vẫn luôn gắn bó, thủy chung. Hình ảnh so sánh:"Như sông như suối" gợi cho ta lối sống hồn nhiên vô tư và tâm hồn rộng mở với thiên nhiên, không ngại khó ngại khổ. Hai câu thơ:"Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương/Còn quê hương thì làm phong tục" đã thể hiện tinh thần tự lực tự cường, tự tôn dân tộc. Hai câu thơ ấy còn được hiểu theo hai nghĩa, nghĩa thực là miêu tả công việc của người dân miền núi, họ phá đá để làm đường, dựng nhà dựng cửa, phục vụ cho cuộc sống của bản thân và gia đình. Tuy nhiên, nếu hiểu theo nghĩa ẩn dụ thì đó chính là sự cần cù của người đồng mình, bằng lao động nhẫn nại, họ đã xây dựng, nâng cao tầm vóc quê hương của mình, làm thay đổi diện mạo của quê hương, hun đúc nên bản sắc văn hóa dân tộc độc đáo. Từ đó, ta thấy họ là những con người có ý thức về quê hương, nguồn cội bằng việc giữ gìn phong tục tập quán của dân tộc. Qua khổ thơ thứ hai này, người cha như muốn truyền cho con niềm tự hào về truyền thống và sức sống bền bỉ của quê hương cũng như mong con sống thật thủy chung, ân nghĩa với quê hương.