Trong thế giới các loại cây, bất kì một cây nào cũng có những vẻ đẹp riêng, đem lại những lợi ích to lớn cho con người. Nhưng có lẽ đối với em, cây bàng chính là loại cây mà em yêu thích nhất.

Tuổi thơ trong em là những năm tháng gắn bó bên bà ngoại và bên vườn cây lúc nào cũng trĩu quả của bà. Trong khu vườn nhỏ đó, có rất nhiều cây ăn quả như ổi, khế, nhãn và các loại rau do bà trồng. Nhưng em lại có tình cảm đặc biệt nhất với cây bàng. Cũng bởi vì nó đã gợi ra trong em những kỉ niệm về bà ngoại - người em yêu thương nhất trong cuộc sống này. Cây bàng nằm trước lối đi vào bên trong khu vườn. Mỗi lần nghỉ hè, bố mẹ đều cho em về thăm bà ngoại và ở lại với bà hết ba tháng hè. Hằng ngày, hai bà cháu lại mang ghế ngồi dưới gốc cây bàng. Có khi hai bà cháu ngồi nhặt rau, có khi em nhổ tóc trắng cho bà. Nhưng em thích nhất là khi được bà kể cho nghe những câu chuyện cổ tích. Những lúc như vậy, em vừa lắng nghe tiếng bà kể chuyện vừa ngước nhìn lên để ngắm nhìn cây bàng thật kỹ.

Bà ngoại bảo cây bàng này đã được trông từ khi bà còn rất nhỏ. Cho đến bây giờ thì có lẽ nó đã sống được hàng chục năm. Nếu tính về tuổi tác, có lẽ em phải gọi cây bàng là một cụ già. Nhưng nhìn bề ngoài cây không hề có dáng vẻ yếu ớt. Thân cây bàng khá to, có lẽ phải đến vòng tay của hai người lớn mới ôm hết. Những lớp vỏ xù xì có màu nâu bao bọc lấy thân cây như một lớp bảo vệ mà thiên nhiên đã dành cho các loại thực vật. Ở phía dưới, những chùm rễ cây to tướng nổi trên mặt đất. Nhưng đó không phải là do cây đã chết, mà là những chiếc rễ cây ấy sau nhiều năm đã phát triển mạnh mẽ đến nỗi vượt lên cả mặt đất. Những chiếc rễ cây với nhiều hình thù khác nhau đã trở thành một điểm dừng chân ngồi nghỉ của nhóm bạn của em vào mỗi trưa hè nóng bức. Tán cây to và rộng. Nó giống như một chiếc ô khổng lồ che mưa, che nắng cho con người vậy. Thật tuyệt vời mỗi khi ngồi dưới gốc cây bàng nhìn lên thấy được màu xanh tươi mát của những tán lá. Còn tuyệt vời hơn là những trưa hè đầy nắng, từng ánh nắng vàng xuyên qua những tán cây chiếu xuống mặt đất đã tạo ra một khung cảnh tuyệt đẹp, giống như mặt đất đang nở hoa vậy. Vậy đó, nếu nhìn hình dáng của cây bàng có ai nghĩ rằng nó đã hàng chục năm tuổi?

Đẹp nhất là mỗi khi hè về, cây bàng ra hoa. Những bông hoa nhỏ li ti có hình ngôi sao. Hoa bàng có màu trắng ngà. Hương thơm dịu nhẹ. Hương hoa bàng kết hợp cùng với hương thơm của các loài hoa khác trong khu vườn tạo ra một bầu không khí thật dễ chịu. Khi hoa bàng rụng, sân nhà bà ngoại giống như một tấm thảm trắng trông thật đẹp khiến em cảm thấy rất thích thú. Cây bàng tuy là thuộc nhóm cây cảnh nhưng cũng có quả. Quả bàng có màu xanh, hình thoi và khá nhỏ. Khi chín, quả cũng ngả sang màu vàng và cũng có mùi thơm nhưng tiếc là không ăn được. Em cùng nhóm bạn trong xóm thường nhặt những quả bàng đã rụng xuống sân để chơi nấu ăn, chơi đồ hàng. Đó quả thật là những trò chơi hấp dẫn của mỗi đứa trẻ khi được về quê chơi.

Cây bàng cũng đem lại rất nhiều lợi ích cho con người. Không chỉ là đem lại bóng mát vào những ngày hè nắng nóng. Thân cây bàng đã trở thành nhà của rất nhiều những chú chim nhỏ. Những tiếng chim kêu ríu rít khiến cho không gian làng quê thêm nhộn nhịp, vui tươi hơn. Quan trọng nhất là đối với những đứa trẻ như chúng em, cây bàng giống như một người bạn gắn bó và thân thiết vậy. Chắc hẳn sân trường nào mà không có sự có mặt của loài cây ấy. Cùng với cây phượng vĩ, cây bằng lăng thì cây bàng cũng gắn bó không kém phần thân thiết với mỗi cô cậu học trò. Lá bàng ép trong trang vở như một món đồ kỉ niệm của tuổi học trò. Quả bàng trong những giờ ra chơi là vũ khí đắc lực để những cậu học trò nghịch ngợm “chiến đấu” với nhau. Còn riêng em, nó chính là người bạn đã cất giữ thật nhiều kỉ niệm của em về bà ngoại. Những kỉ niệm rất đỗi thân thương. Tuy bà đã không còn nữa, nhưng mỗi lần về quê nhìn thấy cây bàng là em lại nhớ đến hình ảnh hiền từ của bà khi quạt cho em ngủ, khi kể cho em những câu chuyện cổ tích xưa, khi cùng bà ăn bữa cơm gia đình đầy ấm cúng. Biết bao kỷ niệm thật đẹp và đáng trân trọng.

Trong khoảng trời tuổi thơ, cây bàng đã ghi lại cho em những tình cảm thật tốt đẹp. Hy vọng rằng, dù cho thời gian có qua đi, nhưng cây bàng của bà ngoại vẫn sẽ mãi còn đó, để gợi nhắc nhớ về một người mà em luôn yêu mến. Không chỉ là một loại cây, dường như cây bàng đã trở thành những người bạn thật gắn bó giống như lời bài thơ dưới đây:

Cây bàng lá nõn xanh ngời
Ngày ngày chim đến tìm mồi chíp chiu
Đường xa gánh nặng sớm chiều
Kê cái đòn gánh bao nhiêu người ngồi
Đêm qua em ngủ đi rồi
Thấy bàng bỗng lớn, tốt tươi lạ thường
Thấy cả Bác Hồ về làng
Cũng ngồi ở gốc cây bàng của em…

Tuổi thơ tôi gắn bó với cây bàng cổ thụ. Tôi nhớ những lần trốn nắng, trú mưa trong sự chở che hào phóng của tán bàng, những lần thưởng thức mùi vị ngọt chát hấp dẫn của quả bàng chín, những lần nhấm nháp vị bùi bùi khó tả của nhân quả bàng... 10 năm trước, tôi thêm mắm thêm muối vào bài văn tả cây bàng của mình. Đại ý, cây bàng ấy là nơi tôi và bạn bè thường hay chơi đùa quanh cây bàng, tán lá che rợp cả một góc sân, chúng tôi vẫn ngồi dưới gốc cây để truy bài trong những chiều hè nóng nực,... Thật ra, chỉ có nó và tôi, tôi và nó trong những buổi chiều muộn ở lại trường chờ mẹ họp hội đồng. Tôi đã nhìn thấy, ngắm nghía nhiều cây bàng.

Cây bàng ở gần nhà tôi - cái cây tôi chứng kiến từ lúc nó còn là cây non, đến lúc nó cao bằng tôi, và bây giờ khi nó trở thành cây bàng to lớn với ba bốn tầng lá. Cây bàng ở trường đại học, rất gần với ô cửa sổ lớp tôi, thỉnh thoảng tôi vẫn nhìn vẩn vơ ra ngoài cửa sổ, nhìn những tia nắng mùa thu lọt qua tán lá. Nhưng tôi nhớ cây bàng ở trường tiểu học. Cây bàng nhỏ bé, gầy guộc nơi cuối sân trường. Đã rất lâu rồi, tôi không viết một bài văn miêu tả. Đã rất lâu rồi, tôi chưa trở về trường tiểu học. Tôi thích nhất là vào tiết rét lộc vào cứ tháng 2 âm lịch, theo cách phân chia mùa đông của các cụ nhà ta: tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba cộc rét. Vào thời điểm ấy, những lộc bàng râm ran như thể đang mời nhau, gọi nhau mọc, gọi nhau lớn cho kịp phủ kín cành vào đầu mùa hạ.

Có thể nói: lá bàng (cũng giống như một số cây khác thuộc họ nhà xoan) có biểu hiện rõ nhất về sự chuyển mùa nếu như có một ai đó chịu khó quan sát sự phát triển và tàn lụi lẫn sự đổi thay màu lá của nó. Có lẽ vì thế mà từ bao đời nay, đám trẻ hay lưu luyến mấy câu trong lời một vài bài hát: Mùa đông lá đỏ, mùa hạ lá xanh… như một điệp khúc chào đón mùa hè quay trở lại (sau này tôi mới biết đây là phần mở đầu trong ca từ một ca khúc của nhạc sĩ Hoàng Vân viết cho thiếu nhi vào những năm 60, 70 của thế kỷ trước).

Có một nhà thơ, trong khi nhìn ngắm mùa đông, nhìn ngắm màu đỏ của lá bàng mà đã viết được một bài thơ thật xúc động: Vẫn gió bấc căm căm/ Vẫn mơ hồ mưa bụi/ Vẫn những lá bàng uốn cong mình mà cháy/ Đỏ như khi phải từ biệt bầu trời/ Anh chẳng biết thế nào để yêu em thêm nữa/ Khi mùa đông tới gần… Nhưng đến năm tôi hai mươi ba tuổi thì cây bàng cổ thụ ấy không còn nữa. Vì lấy đất dành cho sự mưu sinh, người ta đã triệt hạ nó. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về đứng trên mảnh đất từng gắn bó với cây bàng cổ thụ mà lòng không khỏi xót xa, tiếc nuối. Trong lòng tôi tự dưng thấy trống trải thiếu thốn…

Bây giờ, cứ mỗi khi nhìn thấy lá bàng đỏ rực lên sau khi hoàn tất chức phận của mình, để mà rụng về gốc, trong buổi giao mùa, tôi lại nao nao nhớ cây bàng cổ thụ. Cũng phải, vì nó là một phần kỷ niệm không thể thiếu trong khoảng trời thơ ấu và đáng nhớ của chúng tôi.