"Ruộng nương anh gửi bạn thân cày

   Gian nhà không mặc kệ gió lung lay

   Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính

   Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh

   Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi

   Áo anh rách vai

   Quần tôi có vài mảnh vá

   Miệng cười buốt giá

   Chân không giày

   Thương nhau tay nắm lấy bàn tay."

--------------------------------------------- :333 -------------------------------------------------------

  "Ruộng nương anh gửi bạn thân cày

   Gian nhà không mặc kệ gió lung lay

   Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính."

 Vì là đồng chí nên người lính thấu hiểu hoàn cảnh của nhau "tôi" hiểu lòng anh như chính bản thân mình, thấu hiểu cả những nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của nhau. Những người lính trong thơ Chính Hữu xuất thân từ những người nông dân nghèo khó. Họ ra đi để lại sau lưng ruộng mương nhà cửa, tài sản của một đời cực nhọc. Nhưng vì giang sơn tổ quốc họ sẵn sàng lên đường chiến đấu hy sinh. Hai chữ từ "mặc kệ" cho chúng ta hiểu được ý chí quyết tâm của họ khi đi theo cách mạng đó là sự làm rắn lòng mình để khỏi mềm lòng khi bước vào trận chiến tâm trạng ấy cũng được Nguyễn Đình Thi nói tới trong bài thơ "Đất nước".

   "Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội

   Những phố dài xao xác hơi may

   Người ra đi đầu không ngoảnh lại

   Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy"

 Thái độ quyết liệt ấy có vẻ như lạnh lùng nhưng người bạn tri kỷ của anh hiểu được rằng đó chỉ là những biểu hiện bề ngoài còn trong sâu thẳm tâm hồn người lính vẫn dành cho hậu phương biết bao yêu mến vẫn hình dung ra cảnh giếng nước gốc đa nhớ người ra lính. Hình ảnh "giếng nước gốc đa" đã được tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hóa, hoán dụ để gợi về quê hương, gợi về người thân đang dõi theo các anh với bao nỗi nhớ vơi đầy và chính người lính cũng đang nhớ về hậu phương. Người đi lính nhớ về người ở lại, kẻ ở lại lại nhung nhớ người ra đi. Cũng giống với các anh, ngày ngày họ cũng đang giữ trong mình một nỗi nhớ khắc khoải, không thể nguôi ngoai. Họ đợi ngày anh trở về, đợi đến ngày căn nhà trở nên đầy đủ. Cùng một nỗi nhớ nhưng lại hằn sâu nơi cả hai miền kí ức. Hậu phương ủng hộ tiền tuyến, luôn hướng về tiền tuyến, còn tiền tuyến lại như mạnh mẽ hơn trước niềm tin mãnh liệt của hậu phương. Đó là điểm tựa tinh thần để họ sẵn sàng vượt qua những khó khăn thử thách của cuộc sống ở chiến trường.

   "Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh

   Rét run người vầng trán ướt mồ hôi"

 Bằng bút pháp chân thực nhà thơ đã vẽ lên bức tranh hiện thực sống động về người lính với sự đồng cảm sâu sắc trước hết là những cơn sốt rét rừng. Căn bệnh này cũng được Quang Dũng nói tới trong bài thơ Tây Tiến.

   "Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc.

    Quân xanh màu áo dữ oai hùm."

 Tuy nhiên cái đọng lại ở trong câu thơ chính là từ "biết". "Biết" ở đây tức là cùng nếm trải cùng chịu đựng cùng trải qua. Như vậy người lính đã cùng nếm trải cùng thấu hiểu những nỗi đau bệnh tật khi xảy ra ở trên chiến trường, sự đồng cam cộng khổ không chỉ dừng lại ở việc cùng nếu trải những cơn sốt rét rừng mà người lính còn cùng nhau chia sẻ khó khăn.

   "Áo ai rách vai

   Quần tôi có vài mảnh vá

   Miệng cười buốt giá

   Chân không giày

   Thương nhau tay nắm lấy bàn tay"

 Ở đây tác giả đã sử dụng một loạt những liệt kê "áo ai rách vai", "quần tôi có vài mảnh vá", "miệng cười buốt giá", "chân không giày" đây là những hình ảnh rất chân thực để tái hiện cuộc sống khó khăn gian khổ của những người lính trong ngày đầu kháng chiến chống Pháp. Họ thiếu đi trang phục "áo rách", "quần vá", "chân không giày" họ còn phải chịu đựng thời tiết khắc nghiệt. "Miệng cười buốt giá" cái buốt giá của rừng hoang sương muối.

 Họ luôn bên nhau trong những gian lao và người lính đã vượt lên trên những gian lao ấy bằng tình đồng đội cao cả. Họ đã đồng cam cộng khổ chia sẻ ngọt bùi với nhau như vậy biểu hiện của tình đồng chí đó là chia sẻ những khó khăn gian lao. Nếu như điểm nhấn ở đoạn thơ thứ hai đó chính là câu thơ.

   "Thương nhau tay nắm lấy bàn tay"

 Ở đây không phải là cái bắt tay thông thường mà là bàn tay tự tìm đến với bàn tay để truyền cho nhau hơi ấm, đây cũng không phải là một sự gắn bó trong thoáng chốc mà người lính đã đồng cam cộng khổ để vượt qua những gian lao của cuộc chiến. Bởi thế tình đồng đội không chỉ có sự sâu dày của cảm xúc mà còn có chiều cao của lý tưởng. Lý tưởng sống chết vì độc lập tự do cho Tổ quốc, đặc biệt ở đây đoạn thơ không nói về người lính rực rỡ chiến công mà nói về người lính ấm nồng tình đồng đội. Đoạn thơ không gợi tả hình ảnh những người lính băng mình qua lửa đạn mà nén lại trong một chữ thương nhưng cội nguồn làm nên những chiến công kia cái gốc của sức mạnh giúp người lính băng mình qua lửa đạn chính là tình đồng đội đã truyền cho họ sức mạnh ý chí và niềm tin để họ chiến đấu và chiến thắng.

@Oliver Wood

15/5/2022