Hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh cùng thuộc vùng văn hóa xứ Nghệ, nhưng bị ngăn cách bởi dòng sông Lam mênh mông. Đoạn sông Lam chảy qua khu vực Bến Thủy, nằm trên tuyến quốc lộ 1A rộng khoảng 650m. Nơi đây, mùa hè nước trong xanh ngăn ngắt, mùa mưa lũ nước đục ngầu cuộn chảy. Người dân hai tỉnh lưu thông bằng thuyền bè, đò ngang.

Trong chiến tranh, nơi đây là trọng điểm đánh phá ác liệt của Không quân, Hải quân Mỹ cũng như tạo nên kỳ tích anh hùng của quân và dân ta đã không quản gian khổ, hy sinh, bom đạn; quyết không để tuyến vận chuyển quân đội, hàng hóa, đạn dược vào miền Nam bị gián đoạn.

Sau khi chiến tranh kết thúc, do điều kiện kinh tế, kỹ thuật còn hạn chế, các phương tiện giao thông qua Bến Thủy bằng phà hoặc cầu phao. Có 3 bến phà được bố trí, ngày đêm chở người, phương tiện nối liền huyết mạch giao thông hai tỉnh và hai miền Nam Bắc. Tuy nhiên, việc lưu thông bằng cầu phao và phà còn nhiều hạn chế, đặc biệt vào mùa mưa lũ hoặc khi cầu phao gặp trục trặc, gây ách tắc giao thông nghiêm trọng.

Ký ức của người dân Nghệ An – Hà Tĩnh còn ghi dấu hình ảnh những đoàn xe nằm chờ phà dài hàng chục cây số, lái xe nằm vạ vật hằng tuần. Đây cũng là “cơ hội vàng” cho người dân, họ bán các đồ ăn, thức uống cho cánh lái xe và hành khách như kẹo lạc, bánh chưng, mì tôm, thuốc lá… và các sản vật địa phương, kiếm được một khoản thu nhập.

Do nhu cầu bức bách cần có cây cầu vĩnh cửu, mặt cầu rộng cho hai làn xe qua sông Lam, nhà nước quyết định đầu tư xây dựng cầu Bến Thủy (còn gọi là cầu Bến Thủy I do sau này có thêm một cây cầu Bến Thủy II song song với cầu cũ). Cầu Bến Thủy sẽ có ý nghĩa to lớn đối với giao thông vận tải trên toàn tuyến quốc lộ 1A, đặc biệt có ý nghĩa thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh cũng như các địa phương Khu IV.

Đây được xem là một nhiệm vụ rất khó khăn. Do quy mô xây dựng lớn, việc thi công cầu Bến Thủy được giao cho 3 đơn vị thực hiện: Tổng Công ty Thăng Long (Hà Nội) và Công ty Cầu Cảng 473, Xí nghiệp 479, đều thuộc Liên hiệp Các xí nghiệp Giao thông 4.   

Ông Nguyễn Đức Văn – Chủ tịch Công đoàn Công ty CP 473 - nhớ lại: Tháng 3.1986, Công ty Cầu-cảng 473 (tên gọi Công ty Cổ phần 473 lúc bấy giờ) được giao nhiệm vụ thi công cầu Bến Thủy I - cây cầu đầu tiên bắc qua sông Lam. Lúc này, việc xây dựng cầu Bến Thủy gặp rất nhiều khó khăn. Nền kinh tế đất nước sau chiến tranh 10 năm vẫn trong tình trạng bao cấp, nguồn lương thực, thực phẩm khan hiếm, đời sống của người công nhân eo hẹp; vật tư, trang thiết bị vừa thiếu vừa cũ kỹ, trong khi điều kiện địa hình, địa chất phức tạp, mà nhiệm vụ được giao với khối lượng lớn: Thi công từ trụ số 8 đến trụ số 12, mố cầu phía nam và lắp dầm thép 53m, dầm BTDUL 33m áp dụng kỹ thuật lao dầm bằng cẩu nổi CN-100 có sức nâng 100 tấn.