Bài thơ "Đi cấy" là một trong những bài thơ mà em yêu quý nhất. Bởi lẽ bài thơ đã đề cập đến bao nỗi vất vả, bao mối lo toan mà những người nông dân phải chịu đựng, phải trải qua để trang trải, mưu toan cho cuộc sống hàng ngày. Khác với những người lao động trí óc, những người lao động chân tay đặc biệt là những người nông dân phải lo lắng rất nhiều điều. Họ phải trông xem thời tiết hôm nay, ngày mai, ngày kia như thế nào để có cách phòng tránh nếu không bao công sức gieo trồng sẽ đổ xuống sông xuống biển. Chính bởi vậy mà mới có câu thơ "Trông trời, trông đất, trông mây/Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm". Và chỉ khi nào "trời yên biển lặng" thì khi ấy họ mới yên tâm được phần nào. Thật vậy, người nông dân Việt Nam do sống bằng nghề trồng trọt mà nghề này thì phụ thuộc rất nhiều thời tiết nên họ luôn luôn phải quan sát, phải theo dõi hằng ngày hằng giờ, không quản ngày đêm để gặt hái được một mùa bội thu. Có lẽ vì vậy mà người nông dân Việt Nam mở mồm ra là nói "nhờ trời", "ơn trời", "lạy trời".

Nội dung bài ca dao thật đơn giản: người phụ nữ nông dân đi cấy lúa, chân ngập dưới bùn sâu mà lòng ngổn ngang trăm môi lo toan và thầm mong mưa thuận gió hòa để có được một mùa lúa tốt.

Tục ngữ có câu: Công cấy là công bỏ, công làm cỏ là công ăn. Kể từ khi cắm cây mạ xuống ruộng cho đến khi gánh lúa về nhà, người nông dân phải làm bao công việc vất vả, cực nhọc; phải tính toán, trăn trở mọi bề. Nhiều khi lúa chín vàng đồng, chỉ một trận lũ lụt tràn qua là tay trắng lại hoàn tay trắng.

Trong nghề nông, thường thì công việc cày bừa nặng nhọc dành cho đàn ông, còn việc nhổ mạ, cấy hái dành cho phụ nữ. Cho nên căn cứ vào giọng điệu, ta có thể đoán rằng nhân vật trữ tình đang bày tỏ nỗi niềm trong bài ca dao trên là một phụ nữ hay lam hay làm và rất có ý thức về công việc của mình. Trước hết là sự phân biệt rõ ràng giữa việc đi cấy của mình với những người thợ cấy khác:

"Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề".

Đi cấy lấy công tức là đi cấy thuê. Cấy ít tiền ít, cấy nhiều tiền nhiều. Xong việc là phủi tay, chẳng ràng buộc trách nhiệm gì với chủ ruộng. Có vất vả cũng chỉ là vất vả tấm thân: Bán mặt cho đất, bán lưng cho giời, Đổi bát mồ hôi lấy bát cơm…