Đáp án: Mình làm theo kiểu thuyết minh về 1 phương pháp cách làm nha

Giải thích các bước giải:

Nón lá là một loại nón đội đầu truyền thống của các nước Đông Nam Á, có dạng hình chóp hoặc hơi tù. Nón thường được đan bằng các loại lá khác nhau, có dây đeo làm bằng vải để giữ trên cổ. Nón lá Việt Nam là một hình ảnh mà người xa quê hương lâu rồi vẫn luôn mong nhớ có ngày gặp lại. Không phải là đồ vật phân biệt giới tính, tuổi tác và địa vị, chiếc nón luôn đi theo con người như 1 người bạn đường che nắng che mưa cho mọi cuộc hành trình. Phải chăng vì điều này mà nón từ lâu đã trở thành biểu tượng cho đất nước và con người Việt Nam?

Nón lá tuy giản dị nhưng nghệ thuật làm nón thì rất công phu. Để làm nón, cần chuẩn bị khá nhiều nguyên liệu và dụng cụ. Nguyên liệu đầu tiên là lá dừa hoặc lá cọ dùng để lợp lên khung; tiếp theo là tre dùng để làm vòng hoặc vành của chiếc nón lá. Về mặt dụng cụ, cần chuẩn bị một con dao thật sắc để chẻ và chuốt tre, kim, kéo, 1 sợi cước mỏng để chằm nón và lưỡi cày để ủi lá. Và vật không thể thiếu, đóng vai trò chủ chốt giúp định hình và tạo nên chiếc nón lá chính là 1 chiếc khung nón (sườn) được làm bằng tre hoặc gỗ.

Để làm nên chiếc nón lá, bước đầu tiên chính là hái lá. Khi hái lá, cần chú ý chọn những chiếc lá vừa phải, nếu quá già lá sẽ bị giòn, còn nếu lá quá non thì nón sẽ mau hư. Đối với lá cọ, phải chọn loại lá có phần gân lá màu xanh và màu lá là màu trắng xanh. Lá được chọn cũng tùy thuộc vào độ tuổi của người sử dụng. Sau khi hái lá, người ta mang đi phơi khô cho trắng rồi mới tiến hành ủi lá bằng lưỡi cày. Sau công đoạn nay, lá sẽ phẳng hơn và nổi lên những đường gân xanh.

Với 1 con dao thật sắc, người thợ làm nón sẽ tiến hành chuốt từng nan tre sao cho chúng có kích thước dài ngắn khác nhau nhưng đường kính thì đều nhau. Đối với tre dùng để làm vòng, ta cần lưu ý số lượng của vòng phụ thuộc vào người sử dụng: đối với người lao động, số vòng sẽ nhiều, đồng thời lá sẽ dày hơn, giúp họ che mưa che nắng; còn đối với những cô thiếu nữ dùng nón lá để làm duyên thì số vòng rơi vào khoảng từ 13 - 16. Đối với tre dùng làm vành, người thợ thường sẽ chuốt tre dày hơn tre dùng làm vành. Khi này, ta chỉ cần 2 vành nón. Sau đó, ta tiến hành uốn các nan tre này thành từng vòng tròn, có kích thước lớn nhỏ khác nhau. Công đoạn này cần có sự khéo léo, uốn để tạo nên 1 vòng tròn khép kín. Sau khi chẻ tre, ta tiến hành đặt vòng lên khung. Tiếp đến, xâu 1 xâu lá, đặt lá lên khung và xòe đều để lá bao phủ cả bề mặt khung. Thông thường, lá sẽ được lợp khoảng 2 - 3 lớp.

Sau khi đã xếp lá đều và ngay ngắn, người thợ sẽ bắt đầu chằm nón. Nón được chằm bằng những cước mỏng, có màu trắng trong suốt để đảm bảo được sự thanh mảnh và đẹp mắt của chiếc nón lá. Các lá nón không được xộc xệch, đường kim mũi chỉ phải đều tăm tắp, lỗ khâu cũng phải thật kín. Những người thợ khéo còn có thể lẩn chỉ, giấu những gút chỉ vào trong, chỉ để lại một bề mặt nhẵn nhụi, đẹp đẽ. Công đoạn này vô cùng quan trọng, lại cần sự khéo léo và kiên nhẫn, vì vậy thường được giao cho các cô gái trẻ mắt tinh tay dẻo.

Sau khi chằm nón, người thợ cần cạp vành để giữ cho lá khỏi bay. Sau đó, họ lại cần  có sự khéo léo để cắt chỉ và phần lá thừa thật sát với vành. Khi ta mua nón, người thợ sẽ quăng dầu lên nón để giúp nón trở nên óng ánh, đặc biệt là khi ra ngoài nắng. Tiếp đến, người thợ sẽ xỏ những sợi len qua kẽ vành đối xứng, bắt chéo thành hình chữ Nhân để buộc quai. Đối với các quý bà, quai nón thường được làm bằng gấm, nhung,... để tăng thêm vẻ sang trọng, quyền lực. Còn đối với các cô thiếu nữ thì quai nón sẽ có chất liệu là lụa với màu sắc tươi tắn như tím, hồng đào, xanh thiên lí,..càng làm tăng thêm nét duyên cho người đội nón.

Chiếc nón lá được làm từ lá - một vật liệu vô cùng mỏng manh, chính vì thế mà chiếc nón cũng rất dễ bị hư hỏng. Vì vậy, ta nên tránh dùng mạnh tay sẽ làm méo nón. Mỗi khi sử dụng xong, ta cần chú ý treo chúng ở những nơi cao, vượt tầm với trẻ em; cất nón vào chỗ bóng râm, không phơi ngoài nắng vì sẽ làm cong vành, lá nón ố vàng và mất tính thẩm mĩ. Lớp dầu được sơn lên nón sẽ giúp nón không bị thấm nước và dùng được lâu hơn.

Nón lá có rất nhiều loại, đa dạng về hình thức như chiếc nón quai thao của các cô gái Bắc Bộ, chiếc nón lá cọ của đồng bào Việt Bắc, chiếc nón ngựa dành cho các quý tộc thời xưa, chiếc nón xương dành cho các anh lính thú. Ở nước ta, có các làng nghề làm nón truyền thống như nón sông Thao, nón làng Chuông ở Bắc Bộ; nón Gò Công (Bến Tre), nón Gò Găng (Bình Định) hay chiếc nón bài thơ nổi tiếng xứ Huế.

                                         "Người xứ Huế yêu thơ và nhạc Huế
                                                Tà áo dài trong trắng nhẹ nhàng bay
                                                Nón bài thơ e lệ nép trong tay
                                                Thầm lặng bước những khi trời dịu nắng"

Chiếc nón lá có giá trị vô cùng to lớn đối với người dân Việt Nam ta. Nó chỉ có giá dao động từ 30.000 đồng đến 100.000 đồng, nhưng lại rất hữu ích. Với đặc thù chung là rộng vành và có mái dốc, nó có thể dùng để che mưa che nắng. Người ta có thể đội nón lá làm đồng, đi chợ, chơi hội. Ngoài chức năng ứng phó với môi trường tự nhiên, chiếc nón còn hướng tới mục đích làm đẹp cho người phụ nữ và phù hợp với thẩm mỹ của người Việt: đẹp tế nhị, kín đáo. Chiếc nón lá thường đi kèm với trang phục áo dài, cả hai kết hợp lại, tạo nên cốt cách, dáng vẻ lịch thiệp, đài cát của người người phụ nữ Việt Nam. Dưới vành nón lá, đôi mắt ngây thơ, nụ cười ngọt ngà, cặp má lúm đồng tiền, những sợi tóc mai uốn lượn, cái gáy trắng ngần của cô gái dường như được tôn thêm nét duyên dáng bội phần. Ở nông thôn, nhất là ở Nam Bộ, hình ảnh chiếc nón lá, áo bà ba đã bao đời gắn liền với những con người tần tảo, là bạn đồng hành của các cụ ông cụ bà, các thôn nữ… trong cuộc sống và lao động. Và đặc biệt, nón lá là hành trang của thôn nữ trong những buổi chợ đông hay dùng để đựng dăm ba củ khoai, củ sắn, mớ rau muống những lúc chợ chiều… tô đậm thêm nét dịu dàng, hiền hòa, chịu thương chịu khó của các cô gái nơi làng quê. Nét đẹp giản dị, chân chất, mộc mạc mà đằm thắm ấy đã khiến bao chàng trai say đắm.

                                                "Khuôn hoa e lệ trong khuôn nón
                                                Say mắt chàng trai tiếc gửi tình"

Trong ca khúc Huế Xưa, nhạc sĩ Anh Bằng đã nhắc đến nón lá với hình ảnh rất đẹp:

" Buổi trưa em che nón láCá sông Hương liếc nhìn ngẩn ngơ"

Chiếc nón còn gợi nhớ hình bóng mẹ tảo tần:

                                         "Quê hương là cầu tre nhỏ                                         Mẹ về nón lá nghiêng che...".

Giờ đây, đời sống ngày càng phát triển nhưng chiếc nón lá Việt Nam vẫn thuần túy nguyên hình của nó: giản dị, duyên dáng. Trên những đồng ruộng mênh mông, ta có thể thấy những người nông dân hay những cô thiếu nữ vẫn đội chiếc nón lá khi làm đồng. Vì thế, có thể nói nón lá là biểu tượng của người dân Việt Nam.

Anh gửi cho em chiếc nón bài thơ xứ Nghệ Mang hình bóng quê hương, Lợp vào đây trăm mến ngàn thương Nón bài thơ, em đội nón bài thơ đi đón ngày hội mới Nước non ta nay một giải vẹn tròn, như chiếc nón bài thơ”. Chiếc nón không chỉ là một vật dụng quen thuộc, hữu ích trong cuộc sống con người, mà từ lâu đời chiếc nón đã trở thành biểu tượng của đời sống, tâm hồn con người Việt. Chiếc nón thật quen thuộc đối với mỗi chúng ta, nhưng không phải ai cũng thực sự hiểu về nguồn gốc, cấu tạo,… của chiếc nón. Chiếc nón ra đời cách đây đã hàng nghìn năm. Trên trống đồng Ngọc Lũ, trống đồng Đông Sơn người ta đã tìm thấy hình ảnh chiếc nón lá. Nón lá đã gắn với đời sống vật chất, tinh thần của ông cha ta. Nón lá được cấu tạo bằng tre và các loại lá như lá cọ, lá nón, lá hồ,… Nón của ta đa phần được cấu tạo là hình chóp nhọn, một số loại nón khác có thể được làm kiểu rộng bản, mặt bên trên để phẳng, và chúng thường có đường kính rộng hơn nón chóp. Nón thường được xếp trên một khung gồm các nan tre được vót nhẵn và uốn thành hình vòng cung, sao cho thật tròn và đẹp, sau đó chúng được cố định lại bằng các sợ chỉ chắc chắn, nếu không dùng chỉ có thể dùng các sợi tơ tằm hoặc sợi cước,… miễn là có thể tạo sự chắc chắn cho khung nón. Một chiếc nón nhìn rất đơn giản, nhưng để tạo được một chiếc nón đẹp, chất lượng cao lại đòi hỏi tay nghề và quá trình làm hết sức công phu, cần sự tỉ mỉ và chính xác của người thợ. Trước hết, công đoạn quan trọng nhất là tạo khung nón, một chiếc khung nón tròn trịa, chắc chắn là cơ sở đầu tiên để làm nên một chiếc nón bền đẹp. Khung nón sử dụng các thanh tre được vuốt mỏng, dẻo dai với đường kính khác nhau, cái to nhất đường kính khoảng 40 – 50 cm, cứ như vậy nhỏ dần cho đến cái cuối cùng chỉ còn độ 2cm. Tất cả những vòng tròn này được xếp đều trên một chiếc khuôn hình chóp. Tiếp đó chúng ta cần chuẩn bị lá nón, lá nón cần được mang về phơi khô cho trắng, để tránh bị ẩm mốc cần xếp chúng vào các túi ni lông. Khi dùng lấy lá nón kéo cho phẳng rồi lấy kéo cắt chéo đầu trên của lá, tiếp đó dưới đôi bàn tay khéo léo của các thợ thủ công chúng được khâu lại với nhau từ 24-25 chiếc lá lại với nhau tạo hình chóp, rồi xếp đều lên khuôn nón. Nhưng nếu chỉ có một lượt lá mỏng như vậy, nón khi sử dụng vào trời mưa sẽ nhanh chóng bị mục nát và hỏng, bởi vậy để tăng độ bền và sự cứng cáp cho nón, những người thợ thủ công còn xếp thêm lớp lá nón nữa vào những khe hở. Lá nón cần được xếp một cách tỉ mỉ, không quá thưa cũng không quá dày, khi đã xếp xong, cần cắt phần lá còn thừa ở đuôi. Công đoạn tiếp theo, thợ thủ công lấy dây buộc chặt lá nón được trải đều trên khung và bắt đầu khâu. Người thợ đặt lá lên sườn nón để chằm nón thành hình chóp. Chỉ khâu có thể dùng sợi cước trắng để tránh mất mĩ quan cho nón mà lại rất bền. Đôi bàn tay của người thợ thoăn thoắt khâu như đang múa, chẳng mấy chốc chiếc nón đã được khâu xong. Nhưng khâu xong chiếc nón vẫn chưa hoàn thiện, để nón được đẹp và bền hơn người ta còn quét phủ một lớp dầu bóng lên bề mặt nón. Ngoài ra để làm chiếc nón thêm phần đẹp đẽ, có thể trang trí thêm tranh ảnh, vẽ lên bề mặt nón,… Phía trong mặt nón còn có một sợi dây buộc ngang tạo thành quai nón, để khi dùng không bị bay mất. Quai nón có thể được làm bằng vải nhung, lụa, the,… với sắc màu đa dạng, phù hợp với nhu cầu, sở thích của người tiêu dùng. Nón được phân thành nhiều loại khác nhau chủ yếu dựa trên nguyên liệu làm nón và hình dáng nón. Nón quai thao, thường chỉ có miền Bắc, mặt trên bằng, dùng để đi lễ hội; nón bài thơ ở Huế, nón lá mỏng có những bài thơ bên trong; nón rơm được làm bằng những sợi rơm đã được ép cứng; nón thúng có hình bầu giống cái thúng;… nhưng loại phổ biến nhất vẫn là nón hình chóp. Nón hiện nay chủ yếu được sản xuất ở những địa phương như: Huế, Quảng Bình, Hà Tây,… Chiếc nón có nhiều giá trị, ý nghĩa với con người cả trên phương diện vật chất và tinh thần. Trước hết nón có công dụng che mưa, che nắng cho con người, thời xưa nón là một vật dụng không thể thiếu trong mỗi gia đình. Trong những ngày hè nóng bức chiếc nón còn trở thành quạt, xua tan cái oi nóng của mùa hè,… Không chỉ vậy nón còn khơi nguồn cảm hứng nghệ thuật cho con người. Đến với xứ Huế mơ mộng, trong mỗi chiếc nón lại có những bài thơ gửi gắm nỗi niềm tâm sự của người mang nó. Chiếc nón lá còn đi vào thơ ca, nhạc họa: “Sao anh không về thăm quê em Ngắm em chằm nón buổi đầu tiên Bàn tay xây lá, tay xuyên nón Mười sáu vành, mười sáu trăng lên” Những điệu múa nón dịu dàng, uyển chuyển làm say đắm lòng người. Đối với du khách nước ngoài, họ đặc biệt yêu thích những chiếc nón lá của người Việt. Cuộc sống con người ngày càng phát triển, đã có nhiều phương tiện mới ra đời thay thế cho chiếc nón. Nhưng không vì thế chiếc nón mất đi vị trí ý nghĩa của mình. Nón lá là hình ảnh đẹp biểu tượng cho tâm hồn, con người Việt Nam, là một nét đẹp văn hóa của dân tộc ta cần được giữ gìn và phát huy.