Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,

=> Hai câu thơ gợi ra trước mắt ta hình ảnh 1 đoàn thuyền đánh cá bề thê, hùng dũng đang băng băng lướt sóng. Sau khi rời bến, đoàn thuyền ra khơi và đang lướt đi "giữa mây cáo với biển bằng", giữa không gian bao la và khoáng đạt.

- Thiên nhiên như mở rộng ra, bát ngát, mênh mông trên là trời cao có trăng tỏ, dưới là biển rộng bao la và đoàn thuyền đã lướt nhah khoảng cao rộng ấy.

- Động từ "lướt" khiến cho đoàn thuyền trở nên mạnh mẽ hơn như một đoàn quân ra trận.

=> Con thuyền hòa nhập vào thiên nhiên nhưng không hề bị lấn át, không hề trở nên nhỏ bé mà ngược lại đó lại trở thành 1 hình ảnh trung tâm vừa đẹp, vừa khỏe khoắn.

- Đoàn thuyền ấy càng đẹp khi có gió biển thổi làm người lái dẫn thuyền và trăng đậu trên cánh buồm tất cả khiến tác giả liên tưởng như trăng làm buồm đưa thuyền lướt sóng. Con thuyền không phải của "ta" mà trở thành con thuyền của thiên nhiên. Dường như thiên nhiên đã cùng với con người, thay thế con người chỉ huy và điều khiển con thuyền.

- Nếu như khi đoàn thuyền ra khơi, thiên nhiên đã chìm vào trạng thái nghỉ ngơi "mặt trời xuống biển" , "sóng cài then" , "đêm sập cửa" thì ở đây con người đã đánh thức thiên nhiên, làm sống động vũ trụ, để thiên nhiên, vũ trụ cùng lao động với con người.

- Hình ảnh ẩn dụ và biện pháp nói quá " lái gió" , "buồm trăng" không làm cho câu thơ khiên cưỡng mà trái lại đã lột tả một cách tài tình khí thế hùng dũng của đoàn thuyền và ý chí chinh phục biển khơi của con người. Công việc nặng nhọc của người đánh cá đã trở thành bài ca đầy niềm vui, nhịp nhàng cùng thiên nhiên.

=> Lòng tin yêu con người, cuộc sống và trí tưởng tượng bay bổng đã giúp nhà thơ Huy Cận xây dựng được những hình ảnh thơ tuyệt đẹp và giàu ý nghĩa.
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

=> Con thuyền vươn ra xa "Ra đậu dặm xa" để đi tìm những luồng cá mới "dò bụng biển," để phát triển kinh tế, làm giàu cho quê hương, đất nước.

- Động từ : ra đậu, dò, dàn đan, vây giăng

=> Công việc đánh cá diễn ra khẩn trương, nghiêm túc như 1 trận đánh.

Như vậy , tầm vóc của con người và đoàn thuyền đã được nâng lên, hòa nhập bước kích thước cuả vũ trụ. Không còn là cảm giác nhỏ bé, lẻ loi khi con người đối diện với trời rộng , sông dài như trong thơ của Huy Cận trước cách mạng. Hình ảnh thơ thật lãng mạn, bay bổng và con người cũng có tâm hồn vui vẻ, phơi phới.
Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

=> Vẻ đẹp và giàu có của biển cả quê hương đã được nhà thơ Huy cận khắc họa qua vẻ đẹp của loài cá trên biển.

- Nghệ thuật liệt kê: cá nhụ, cá chim,..."

=> Gợi tả giàu có của biển quê hương

- Các loài cá mang lại giá trị kinh tế cao.

- Biển không chỉ giàu mà còn rất đẹp. Biển thơ mộng và lộng lẫy. Hòa cùng không gian bao la, sóng nước, giữa ánh sáng dịu dàng, mờ ảo của ánh trăng trên biển là vẻ đẹp muôn màu của các loài cá 

- Tính từ : lấp lánh, đen hồng, vàng chóe => Biển đêm giống như 1 bức tranh sơn mài nên thơ và lãng mạn.

- Cá song lấp lánh đuốc đen hồng là một hình ảnh ẩn dụ độc đáo và sáng tạo của nhà thơ Huy Cận. Những con cá song thân mình có những chấm đen và hồng khiến nhà thơ liên tưởng đến những ngọn đuốc.

=> Đàn cá bơi lội trên mặt biển => Rước đuốc để nghênh đón những người dân chài.

- Câu thơ : Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.

=> Ánh trăng chiếu xuống mặt nước, những con cá quẫy đuôi như quẫy ánh trăng tan ra vàng chóe => Nghệ thuật nhân hóa qua từ "em" : thể hiện cái nhìn say sưa, triuf mến của nhà thơ cũng như người dân chài với biển cả bao la.

- Các tính từ chỉ màu sắc -> biển đêm rực rỡ như 1 bức tranh sơn mài.

                Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

=> Đêm cảm nhận như 1 sinh vật đại dương. Ánh sao lùa sóng nước, hòa cùng tiếng gió và tiếng gõ thuyền làm nên tiếng thở của đêm.

                    Bài làm

Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của nhà thơ Huy Cận được sáng tác ngày 4-10-1958 trong chuyến đi thực tế tại Hòn Gai tỉnh Quảng Ninh, in trong tập thơ Trời mỗi ngày lại sáng, xuất bản năm 1958. Đó là những năm đất nước đã được hồi sinh sau chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp.

    Trên cái nền tráng lệ của thiên nhiên là sức mạnh của cánh buồm, sức mạnh của con người làm chủ biển cả:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,

Thuyền có lái, có buồn nhưng lái bằng gió, buồm là buồm trăng. Đoàn thuyền lướt đi trong đêm không phải bằng sức mạnh của con người mà bằng sức mạnh của câu hát hòa cùng sức mạnh của gió, cộng hưởng sức mạnh của trăng. Bởi thế mà thuyền như lướt đi, như bay lên. Con thuyền đánh cá còn nhỏ bé qua cảm hứng vũ trụ đã trở nên kì vĩ, khổng lồ, sánh ngang tầm với vũ trụ. Và trên con thuyền ấy, người như dần hiện lên trong tư thế làm chủ:

Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Đã qua rồi thời con người còn nhỏ bé, đơn độc trước sức mạnh bí ẩn của biển cả. Mang trong mình khí thế của người làm chủ, biển như hẹp lại để con người ra đậu dặm xa, dàn đan thế trận và dò bụng biển để con người tìm tòi, khám phá. Họ đàng hoàng ra những nơi xa để bắt thiên nhiên phục vụ. Họ – những dân chài mang theo cả sức trẻ, sức khỏe, mang theo cả sự tìm tòi, khám phá để tung phá thế giới bí hiểm của thiên nhiên. Việc đánh bắt ấy như một trận chiến mà mỗi người lao động như một chiến sĩ.

Hát khi ra khơi, hát cho cuộc hành trình và những người lao động còn hát để ca ngợi sự giàu đẹp của biển cả:

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe.

Các loài cá được kể tên: cá nhụ, cá chim, cá đé, cá song đã nói lên sự phong phú, giàu có của biển. Không chỉ, giàu mà biển còn rất đẹp:

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,

Dưới ánh trăng, cá song quẫy mặt nước. Thân cá có khoang màu hồng lấp lánh như ánh sáng chuyển động dưới làn nước biển. Đoạn thơ mang nhiều màu sắc, ánh sáng: ánh sáng đen hồng, lấp lánh của cá song, ánh sáng vàng chóe của trăng vỡ trên mặt nước. Những gam sắc ánh sáng hòa cùng bóng tối của màn đêm tạo ra bức tranh sơn mài lóng lánh sắc màu, biển lại như thấy hơi thở

    Bài thơ là một bức tranh đẹp, một bản hùng ca hoành tráng và phấn khởi về thiên nhiên và con người. Phải có tình yêu sâu nặng, sự gắn bó bền chặt giữa con người với thiên nhiên, Huy Cận mới có thể biểu hiện được một cách sảng khoái đến thế.

Nếu bạn thấy hay thì cho mk xin ctlhn nhé🙏