Thế Lữ là một cây bút tiêu biểu của phong trào thơ Mới ở Việt Nam, ông có những sáng tác tiêu biểu, góp phần to lớn làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ Thế Lữ, đó là bài thơ “Nhớ rừng”. Bài thơ mượn lời của một con hổ sa cơ, bị giam giữ trong lồng sắt, tác giả đã thể hiện được tâm sự, niềm u uất của cả một thế hệ bị giam cầm nô lệ với khát khao tự do mãnh liệt. Thế Lữ đã vẽ ra không gian nhỏ hẹp mà đầy tù túng, bức bối nơi con hổ bị giam cầm. Nỗi cô đơn, sự bực bội, phẫn uất của con hổ được thể hiện trọn vẹn. Qua hình ảnh đó ta có thể cảm nhận được phần nào tình cảnh mất tự do cũng như tâm trạng đầy phẫn uất của chúa sơn lâm rừng già: “Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt. Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua Khinh lũ người kia ngạo mạn ngẩn ngơ Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm”. Thế Lữ đã sử dụng động từ “gậm” để thể hiện sự bức bối lâu dài, dai dẳng, nó không thể nguôi ngoai mà luôn tồn tại, hiển hiện khiến tâm trạng luôn bị vây hãm trong bế tắc. “Khối căm hờn” là những thù hằn, căm giận mà con hổ luôn”gậm” trong mình. “Trong cũi sắt” lại tái hiện chân thực không gian sống giam hãm, nhỏ hẹp khiến cho con hổ bị mất tự do. Như vậy, chỉ một câu thơ đầu nhà thơ Thế Lữ đã tái hiện được trọn vẹn hoàn cảnh đáng thương cũng như sự u uất của con hổ. Trong hoàn cảnh bị giam hãm ấy, dù cho lòng hừng hực lòng căm thù, dù muốn thoát ra khỏi chốn tù đầy này nhưng không thể làm theo ý muốn, nguyện vọng của mình. Vì vậy, con hổ chỉ có thể “nằm dài” trong chán chường đau khổ mà lặng lẽ “trông ngày tháng dần qua. Càng tù túng bao nhiêu, càng uất hận bao nhiêu thì sự khinh bỉ dành cho những con người ngoài kia càng nhiều bấy nhiêu “Khinh lũ người kia ngạo mạn ngẩn ngơ”. “Lũ người” ở đây ta có thể hiểu là những người đã bắt giam, đẩy con hổ vào chốn tù đầy mất tự do này. Thế giới của con người và loài vật hoàn toàn khác nhau, nhưng vì sự tham lam, tham vọng không bờ bến của con người mà con hổ phải chịu cảnh giam hãm phi lí này, lũ người này trong cái nhìn của con hổ chỉ là lũ “ngạo mạn ngẩn ngơ”, cậy vào sức mạnh mà dương dương tự đắc, không biết xấu hổ. Đặt câu thơ vào trong mối quan hệ với con người ta có thể thấy Thế Lữ thể hiện niềm phẫn uất khi lũ quân cướp nước trắng trợn xâm phạm hòa bình, độc lập của dân tộc, đẩy nhân dân vào cuộc sống tù túng, mất tự do. Nhà thơ cũng thể hiện rõ thái độ của mình ở đây, đó là sự coi thường, chế giễu những hành động phi lí của chúng: “khinh”, “giễu” : “Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm” câu thơ là sự thể hiện cái tinh thần ngạo nghễ, kiêu hùng của con hổ về chốn “oai linh rừng thẳm”.

Trong bài thơ “Nhớ rừng”, hình tượng con hổ xuất hiện xuyên suốt với mạch cảm xúc chủ đạo và trung tâm, có sự chuyển biến theo không gian và thời gian. Mở đầu bài thơ và ở đoạn thơ thứ tư là cảm xúc uất hận khi sống trong hoàn cảnh bị giam cầm. Ở đoạn thơ tiếp theo, mạch cảm xúc chuyển biến sang tâm trạng hồi tưởng, hoài niệm nhớ về quá khứ oai phong, lẫm liệt chốn núi rừng. Đoạn thơ cuối cùng nói về khát vọng quay trở về giấc mộng ngàn ngày xưa gắn với sự xót xa trong hoài niệm.

Sống trong vườn bách thú, con hổ cảm thấy uất hận “Gặm một nỗi căm hờn trong cũi sắt/ Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua”, bởi vì nó vốn là chúa tể rừng xanh, vua của muôn loài nhưng giờ đây phải ở trong cũi sắt chật hẹp, và vị thế bị hạ thấp:

“Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi

Với cặp báo chuồng bên vô tư lự”

Xưa kia, con hổ là vua của các loài vật, nhưng giờ đây trở thành đồ chơi “làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi” mua vui trong mắt lũ người “ngạo mạn, ngẩn ngơ”. Nó không chỉ uất hận mà còn chán ghét, một lòng muốn chối bỏ cuộc sống thực tại tầm thường:

“Ghét những cảnh không đời nào thay đổi

Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối

Hoa chăm , cỏ xén, lối phẳng, cây trồng

Dải nước đen làm suối, chẳng thông dòng

Len dưới nách những mô gò thấp kém”

Tất cả thực tại nhân tạo đó đều hết sức tầm thường và không thể sánh cùng với vẻ đẹp của núi rừng. Vì thế, nỗi nhớ núi rừng không bao giờ nguôi ngoai trong tâm trí, bởi cuộc sống huy hoàng nơi núi rừng oai linh đã chìm sâu vào tầng vô thức