Khổ thơ thứ nhất trong bài thơ Nhớ rừng của Thế Lữ cho ta hiểu về hoàn cảnh tù túng của chúa sơn lâm nơi vườn bách thú. Từ một con người tự do, nay hổ bị giam cầm trong cũi sắt và trở thành thứ đồ chơi bị con người điều khiển. Nó đau khổ "gậm khối căm hờn". Đó là nỗi uất hận thực tại tù túng mà chẳng thể phản kháng, chẳng thể vươn mình hướng đến tự do. Vì nó bị giam cầm nên nó không thể tự quyết chính số phận của mình. Nỗi đau trong hổ mỗi lúc một thêm đau đớn, một thêm phẫn uất. Trạng thái "nằm dài" thể hiện sự kiêu hãnh còn xót lại trong vị chúa tể. Mặc dù hoàn cảnh có bế tắc nhưng tuyệt nhiên chúa sơn lâm chẳng đánh mất đi sự kiêu hãnh của mình trong tâm thế kẻ bị giam cầm. Thế giới quanh hổ qua lồng sắt kia tràn ngập cái tầm thường, giả dối. Ngao ngán cảnh tượng cứ chầm chậm trôi, nằm buông xuôi bất lực khi chứng kiến con người nhỏ bé. Thái độ "khinh" ghét ở hổ cũng là điều rất dễ hiểu. Nhưng chứng kiến đồng loại- gấu báo không ý thức được thực tại mà còn "vô tư lự", sự phẫn uất như trào dâng, như dâng trào thành nỗi đau. Với một loạt động từ mạnh, hình ảnh chọn lọc giàu sức biểu cảm ,nhà thơ cho ta thêm hiểu về nỗi đau, về tình cảnh bế tắc của hổ. Khi đồng loại của nó chỉ biết chìm đắm trong sự mặc nhiên, trong trạng thái vô tư lự thì lòng chúa sơn lâm khuấy động trong nỗi đau thực tại bị giam hãm. Đó cũng là tình cảnh cô độc, đáng thương của con người Việt Nam ta thời kì ấy!