Khổ 2 và khổ 3 của bài thơ "Nhớ rừng" tác giả Thế Lữ nói về nỗi nhớ quá khứ của con hổ. Con hổ nhớ giang sơn , quê hương rừng xanh của nó . Nằm trong cũi sắt thân nhàn nhưng tâm hồn không nhàn, nội tâm của con hổ tưng bừng về một thời quá khứ. Thực tại thì đau khổ nên nó mong ước trở về quá khứ oai hùng xưa. Đó là bi kịch của con hổ thất thế sa cơ. Với nghệ thuật miêu tả, nhà thơ đã tái hiện được cảnh núi rừng âm u, rậm rạp huyền bí. Phép liệt kê với một loạt động từ mạnh (gào, thét, hét,...) làm nổi bật một khung cảnh thiên nhiên dữ dội. Điệp từ " với " xuất hiện ba lần làm cho nỗi nhớ càng thêm tha thiết, mãnh liệt của con hổ. Thiên nhiên làm nền để tôn lên vẻ đẹp ngang tàm của con hổ : 

              "Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng

               Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng "

Hai câu thơ giống như một thước phim quay chậm chân dung vị chúa tể. Đầu tiên chỉ thấy một bàn chân với bước chân dõng dạc, đầy uy lực. Câu sau có sự phốt thanh rất đều đặn làm nổi bật tấm thân mềm mại , uyển chuyển đầy sức mạnh của con hổ. Nhà thơ tiếp tục khắc hoạ sức mạnh của con hổ ở những câu tiếp . Bước chân hổ thật nhẹ gần như không phát ra tiếng động. Nó nhớ về nơi ở là hang tối . Khi màn đêm xuống chính là lúc con hổ phát huy quyền lực. Từ "quắc" làm nổi bật sức mạnh bất khả xâm phạm. Đại từ "ta" được lặp lại thể hiện niềm kiêu hãnh về một quá khứ tung hoành giữa nơi hoang sơ, rộng lớn "không tên, không tuổi" .

         Không chỉ như thế, Thế Lữ đã dựng lên chân dung tâm hồn của vị chúa tể rừng xanh. Đến khổ ba giọng thơ, nhịp thơ nhanh dồn dập, ào ạt thể hiện cảm xúc dâng trào đang ùa về trong quá khứ. Trước hết là nỗi nhớ khuôn nguôi những đêm vàng, nhớ lúc say mồi ung dung bên bờ suối : 

          "Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối

           Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan"

Hai chữ " nào đâu " phiếm chỉ hỏi một kỉ niệm đẹp đã lùi sâu vào dĩ vãn với bao tiếc nuối. Đó là cảnh đêm vàng của thời hoàng kim, ánh trăng vàng như chảy vào trong không gian, tan vào dòng nước cho con hổ uống nước say mồi. Lúc này con hổ say mồi thì ít mà rung động trước vẻ đẹp thiêng liêng thì nhiều. Con hổ giống như người thi sĩ mơ màng tận hưởng khung cảnh đẹp của rừng thiêng dưới ánh trăng. 

       Bức tranh hai nói về nỗi nhớ của con hổ những ngày mưa rừng. Cụm từ "mưa chuyển bốn phương ngàn" cho thấy mưa to, dữ dội làm cho cây cối rung chuyển. Phép nhân hoá " ta lặng ngắm giang sơn" gợi hình ảnh vị chúa tể đang say sưa trong niềm hạnh phúc của giang sơn đổi mới. Đồng thời bộc lộ một thái độ ung dung, bình thản, một bản lĩnh không gì lay chuyển được. Điệp từ "ta" thể hiện niềm kiêu hãnh, tự hào về những kỉ niệm đẹp. Nhưng giờ đây những kí ức đẹp ấy đang dần mất đi trong nuối tiếc.

     Bức tranh ba nói về giấc ngủ của con hổ trong ánh bình minh. Cảnh đẹp trong sự tươi mới, rộn ràng. Vương quốc của con hổ tràn ngập trong màu xanh và ánh nắng. Thiên nhiên bừng lên sức sống của ngày mới trong thanh âm của tiếng chim ca. Từ láy "tưng bừng" gợi niềm vui rộn ràng của bậc chúa tể. Phép đảo ngữ ở câu hai kết hợp với ẩn dụ đã tắm không gian rừng xanh thành một không gian tràn ngập nắng. Cách dùng từ độc đáo "nắng gội" đã diễn đạt ánh nắng ban mai ôm trùm lên cảnh vật như tắm gội sạch sẽ cho cây cối để cây khoác trên mình chiếc áo đẹp tinh khôi. Con hổ ngủ ngon lành trong không gian rộn rã tiếng chim để tận hưởng vẻ đẹp của núi rừng.

     Bức tranh bốn nói về cảnh chiều tà trong khoảnh khắc hoàng hôn. Đây là cảnh hoàn hôn đẹp nhất, dữ dội bi tráng nhất. Bức tranh sơn mài rực rỡ trong gang màu đỏ : đỏ của máu con mồi, đỏ của ánh mặt trời. Từ "mảnh" được dùng để gọi mặt trời trong mắt con hổ mặt trời chiếu đang hấp hối , không gian chết chóc, chỉ ít nữa thôi vũ trụ chết nặng, chỉ còn sự oai linh của con hổ. Cụm từ "chiều lênh láng máu" có thể hiểu đó là máu của đối thủ bị chúa sơn lâm hạ gục hoặc đó là máy của mặt trờ trong ráng chiều hoàng hôn. Nếu hiểu theo cách hai thì mặt trời là đối thủ của con hổ nhỏ bé, hấp hối. Con hổ đã dành được quyền uy và sức mạnh. Đoạn thơ sử dụng đa dạng các biện pháp tu từ : điệp từ " nào đâu.. " , câu hỏi tu từ, liệt kê.... làm nổi bật uy quyền của con hổ. Thán từ và câu cảm thán than ôi là sự nuối tiếc trong đớn đau ngậm ngùi. 

      Cùng là cấu trúc Tứ Bình nhưng bút pháp của tác giả còn có nhiều sáng tạo. Tranh Tứ Bình có bốn mùa : Xuân, Hạ, Thu, Đông ( tứ mùa ) ; Tứ Hữu : Trúc, Mai, Lan, Cúc ; Tứ Ninh : Long , Lân, Quy, Phượng. Còn tranh Tứ Binh trong "Nhớ Rừng" sinh động, có thời gian nghệ thuật là : đêm trăng, ngày mưa, bình minh, hoàng hôn ; có không gian nghệ thuật : suối và trăng, giang sơn và bốn phương, cây xanh nắng gội và tiếng chim ca, lênh láng máu và mặt trời gay gắt... Bức tranh có có tâm trạng nghệ thuật : bao trùm là nỗi nuối tiếc một thời vàng son một đi không trở lại. Tất cả là nhờ bút pháp điêu luyện của nhà thơ.