Những yếu tố góp phần tạo nên tài năng của Nguyễn Trãi chính là yếu tố gia đình, bản thân ông và thời đại. Gia đình, dòng họ với truyền thống khoa bảng và sự học tập từ người cha, người ông ngoại đã cho Nguyễn Trãi một nền tảng vững chắc cho sự nghiệp thơ ca cũng như những đức tính cương trực, khảng khái... Bản thân ông là người luôn nỗ lực, luôn có sự tự ý thức và nghị lực phi thường. Dẫu trong biến động, Nguyễn Trãi vẫn luôn mạnh mẽ vươn lên khẳng định khí tiết bản thân và không ngừng học hỏi. Ông có nhiều năm bươn chải với cuộc sống thăng trầm và điều đó cho ông cơ hội tiếp xúc với nhân dân, với non sông đất nước. Vốn văn hoá dồi dào đã làm nên một Nguyễn Trãi đa tài, đa nghệ. Thời đại ông sinh ra, lớn lên, trưởng thành cũng là thời đại của vô vàn biến động. Sự thay đổi triều đại, sự lầm than của nhân dân, sự khổ cực của đất nước trước quân Minh xâm lược, tất cả đã tạo nên một sự nhạy cảm trong ông. Phiêu bạt nơi đây mai đó, đến khi góp phần làm nên chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn, là công thần nhà Lê, nhưng rồi thế sự hỗn độn, Nguyễn Trãi trở về Côn Sơn lánh đời. Cuộc đời trải nghiệm đã thật sự tạo nên tài năng của Nguyễn Trãi và làm nên bậc thiên tài của thơ ca Việt Nam.