-) Chiến dịch Hồ Chí Minh là chiến dịch cuối cùng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975, chiến dịch này thắng hay thua quyết định kết quả thắng hay thua cuộc tổng tiến công này.                

-)Chiến dịch Hồ Chí Minh (từ 26/ 4 đến 30/ 4): Chiến dịch giải phóng Sài Gòn được mang tên "Chiến dịch Hồ Chí Minh".

- 5 giờ chiều 26/ 4, quân ta nổ súng mở đầu Chiến dịch Hồ Chí Minh.

- 10 giờ 45 ngày 30/ 4, xe tăng ta tiến thẳng vào Dinh Độc lập. Tổng thống Việt Nam Cộng hoà Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng.

- 11 giờ 30 phút, lá cờ cách mạng tung bay trên Dinh Độc lập, Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng.

1.Chiến dịch HCM 

2.Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương và Bộ Tổng Tư lệnh QĐNDVN, chúng ta đã thực hiện ba đòn tiến công chiến lược:

1. Đòn tiến công chiến lược thứ nhất (từ 4/3 đến 24/3) giải phóng Tây Nguyên.

2. Đòn tiến công chiến lược thứ hai (từ 5/3 đến 29/3): Giải phóng Huế – Đà Nẵng.        

Xe tăng Quân giải phóng húc đổ cổng dinh Độc Lập sáng ngày 30/4/1975

Đến 3/4, ta quét sạch quân địch khỏi các tỉnh ven biển miền Trung từ Đà Nẵng đến Cam Ranh.

3. Đòn tiến công chiến lược cuối cùng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam.

Về chiến dịch Hồ Chí Minh, diễn biến như sau (theo tài liệu của Viện Lịch sử Quân sự Bộ Quốc phòng):

Người dân Phú Hữu sử dụng thuyền chở Quân đoàn 2  vượt sông tiến về Sài Gòn

Giai đoạn chuẩn bị:

1/4/1975, căn cứ vào tình hình trên chiến trường Bộ Chính trị họp bổ sung quyết tâm chiến lược mới: “Nắm vững thời cơ chiến lược hơn nữa, với tư tưởng chỉ đạo thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng, thực hiện tổng công kích, tổng khởi nghĩa trong thời gian sớm nhất, tốt nhất là trong tháng 4/1975,  không thể  để chậm hơn”.

Ngày 8/4/1975, thành lập Bộ Chỉ huy giải phóng Sài Gòn – Gia Định (Đại tướng Văn Tiến Dũng là Tư lệnh, đồng chí Phạm Hùng làm Chính ủy. Các phó tư lệnh chiến dịch: Trần Văn Trà, Lê Đức Anh, Đinh Đức Thiện, sau đó bổ sung đồng Lê Trọng Tấn).

               Tổng thống chính quyền Sài Gòn Dương Văn Minh đọc lời tuyên bố đầu hàng không điều kiện tại Đài phát thanh Sài Gòn trưa 30/4/1975. Ảnh tư liệu

Ngày 9/4/1975, Bộ Chỉ huy Miền tổ chức chiến dịch tiến công Xuân Lộc không đạt hiệu quả.

Ngày 14/4/1975, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương thông qua kế hoạch tiến công giải phóng Sài Gòn và điện cho BCH chiến dịch giải phóng Sài Gòn (số 37/TK) “Đồng ý chiến dịch Sài Gòn lấy tên là “Chiến dịch Hồ Chí Minh”.

Từ 14/4 đến 24/4/1975, Hải quân và Quân khu 5 giải phóng hoàn toàn các đảo trên quần đảo Trường Sa.

Ngày 16/4/1975, quân và dân ta đập nát tuyến phòng ngự từ xa của địch ở Phan Rang.

Ngày 17/4/1975, Tổng thống Mỹ ra lệnh di tản người Mỹ khỏi Sài Gòn.

Ngày 20/4/1975, ta giải phóng Xuân Lộc – “Cánh cửa thép” phía Đông Sài Gòn bị nghiền nát.

Ngày 21/4/1975, Nguyễn Văn Thiệu buộc phải từ chức giao quyền cho Trần Văn Hương nhưng Hương không đảm trách được lại giao cho Dương Văn Minh.

Bố trí đội hình Chiến dịch: 5 cánh quân theo các hướng:

- Hướng Bắc và Tây Bắc: Quân đoàn 1 và Quân đoàn 3

- Hướng Đông và Đông Nam: Quân đoàn 2 và Quân đoàn 4.

- Hướng Tây và Tây Nam: Đoàn 232

Diễn biến chiến dịch Hồ Chí Minh

* Tình huống 1:(17 giờ đến 24 giờ ngày 26/4)

+ Hướng Đông và Đông Nam:

- Quân đoàn 4: gồm Sư đoàn 6, Sư đoàn 341, Sư đoàn 7 đánh vào Hố Nai, Biên Hòa, căn cứ Thiết giáp Yên Thế.

- Quân đoàn 2: gồm Sư 304, Sư 325, Sư 3 và các đơn vị địa phương đánh chiếm Bà Rịa, Vũng Tàu, Trường Biệt kích, Long Thành, Nhơn Trạch.

- Lực lượng vùng ven: Đoàn 113, Đoàn 116, Đoàn 10 Đặc công Biệt động đánh chiếm các cầu trên xa lộ.

+ Hướng Tây và Tây Nam:

Đoàn 232: gồm  Sư đoàn 5, Sư đoàn 3, Sư đoàn 9 và các Trung đoàn 24, Trung đoàn 88 cắt Quốc lộ 4 và vượt sông Vàm Cỏ chuẩn bị thọc vào phía Nam Sài Gòn.

+Hướng Bắc và Tây Bắc:

-Quân đoàn 3: Sư đoàn 316 và lực lượng vũ trang địa phương cắt Quốc lộ 22 bao vây giải phóng thị xã Tây Ninh.

-Quân đoàn 1: Sư đoàn 312, Sư đoàn 320, bao vây Phú Lợi, chốt Đường 13, chặn Sư đoàn 5 ngụy và cùng lực lượng vũ trang Thủ Dầu Một giải phóng Tây – Nam Bến Cát và Tân Uyên.

-Lực lượng vùng ven: Đoàn 115 làm chủ xa lộ Đại Hàn, mở cửa phía bắc sân bay Tân Sơn Nhất.

* Tình huống 2(ngày 29/4): thực hành tổng tiến công toàn mặt trận.

+ Hướng Đông và Đông Nam:

- Quân đoàn 4: gồm Sư đoàn 6, Sư đoàn 341, Sư đoàn 7 đánh căn cứ thiết giáp của Sư đoàn 18 ngụy phát triển vào Hố Nai, tiến công Sở chỉ huy Quân đoàn 3 ngụy, đánh Trảng Bom.

- Quân đoàn 2: Sư đoàn 304 chiếm căn cứ Nước Trong, ngã ba Long Bình; Sư đoàn 324 làm chủ chi khu Nhơn Trạch, Thành Tuy Hạ, và bắn pháo vào sân bay Tân Sơn Nhất, phát triển tới Cát Lái; Sư đoàn 3 làm chủ Vũng Tàu; Lữ đoàn xe tăng 203 và Trung đoàn 66 chuẩn bị thọc sâu vào nội đô.

- Lực lượng vùng ven: Đoàn 116 tiếp cận kho Long Bình, chiếm cầu xa lộ Đồng Nai; Đoàn 115 chiếm cầu Ghềnh và tiến công Chỉ huy sở thiết giáp, Trung tâm Tiếp vận Biên Hòa; Đoàn 10 chiếm Phước Khánh, ngã ba Đồng Tranh. Đến hết ngày 29/4 Quân đoàn 2 đã hoàn thành đánh chiếm các mục tiêu ở hướng Đông Nam.

+ Hướng Bắc và Tây Bắc:

- Quân đoàn 3: Sư đoàn 320 đánh chiếm căn cứ Đồng Dù; Sư đoàn 316 đánh chiếm Trảng Bàng, Bắc Củ Chi, chia cắt và tiêu diệt Sư đoàn 25 ngụy; Sư đoàn 10 chiếm Cầu Bông, chiếm thành Quan Năm, Trung tâm Huấn luyện Quang Trung, sau đó dừng lại ở Bà Quẹo.

- Quân đoàn 1: Sư đoàn 312 chiếm Phú Lợi, cắt và chặn Quốc lộ 13 và Đường 14; Sư đoàn 320 làm nhiệm vụ thọc sâu đánh Tân Uyên sau đó tiến về Lái Thiêu.

-Lực lượng vùng ven: Trung đoàn 1 Gia Định đánh địch ở khu vực Tân Thới Nhất, Xuân Thới Thượng; Trung đoàn 115 giải phóng Tân Thới Hiệp, mở hai cửa bắc sân bay Tân Sơn Nhất; Trung đoàn Gia Định giải phóng Tân Thạnh Đông và đánh Trung đoàn 50 Sư đoàn 25 ngụy; Tiểu đoàn 80 biệt động tiến công trận địa pháo, trại thiết giáp Phù Đổng, Cuộc cảnh sát Tân Sơn Nhì  và chiếm cầu Rạch Bà.

Như vậy, trong ngày 29/4 trên hướng Bắc và Tây bắc Quân đoàn 3 đã căn bản diệt toàn bộ Sư đoàn 25 ngụy, thọc sâu vào vùng ven đúng kế hoạch.

+ Hướng Tây và Tây Nam:

-Sư đoàn 3 chiếm thị xã Hậu Nghĩa, Chi khu Đức Hòa, bức rút Chi khu Đức Huệ; Sư đoàn 9 tiến vào Mỹ Hạnh khu tập kết và chuẩn bị thọc sâu; Sư đoàn 5 và Sư đoàn 8 tiếp tục cắt Quốc lộ 4; Trung đoàn 24 và 88 phát triển đến bắc Cần Giuộc, Hưng Long.

-Lực lượng vùng ven:

Trung đoàn 429 đặc công diệt chi khu Tân Tạo, Bà Hom, khu rađa Phú Lâm và cầu Nhị Thiên Đường nam Sài Gòn.

* Tình huống 3(ngày 30/4):

+ Hướng Đông và Đông Nam:

-Quân đoàn 2: Binh đoàn thọc sâu được Trung đoàn đặc công 116 hiệp đồng dẫn đường tiến thẳng theo xa lộ vừa chiến đấu vừa hành tiến, đến 10giờ30 đã tiến vào Dinh Độc Lập 11 giờ 30 cắm lá cờ cách mạng trên Dinh Độc Lập, sau đó chiếm Đài Phát thanh, nhà Ngân hàng, Bộ Quốc phòng ngụy, Bộ Tư lệnh Hải quân và Thương cảng Sài Gòn. Sư đoàn 304 chiếm khu Long Bình làm chủ xa lộ Sài Gòn và chiếm Tân Cảng. Sư đoàn 325 chiếm Nhơn Trạch, Thành Tuy Hạ, Cát Lái sau đó vượt sông đánh chiếm bến phà Thủ Thiêm. Sư đoàn 3 chiếm Vũng Tàu, sau phát triển đánh chiếm Cần Giờ.

-Quân đoàn 4: Sư đoàn 6 đánh chiếm Sở chỉ huy Quân đoàn 3 ngụy sau đó chiếm Sở chỉ huy Sư đoàn 3 không quân và Sân bay Biên Hòa. Sư đoàn 341 chiếm Hóc Bà Thức, chiếm chỉ sở huy Sư đoàn 18 và khu Biệt động quân sau đó phát triển vào nội ô Sài Gòn. Sư đoàn  7 chiếm ngã ba Tam Hiệp tiến vào Sài Gòn theo cầu xa lộ Đồng Nai, 13giờ30 tới Dinh Độc Lập và sau đó tiếp tục phát triển đánh chiếm các mục tiêu quy định.

Như vậy, vào 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, mũi thọc sâu Quân đoàn 2 đã vào sớm chiếm Dinh Độc lập, đập tan ngụy quyền trung ương bắt Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng lúc 11giờ30 ngày 30/4/1975.

+ Hướng Bắc và Tây Bắc:

-Quân đoàn 3: Trung đoàn 24 (Sư đoàn 10) đánh chiếm Sân bay Tân Sơn Nhất, Ngã tư Bảy Hiền và thọc sâu đánh chiếm Bộ tư lệnh Dù và chiếm Bộ Tư lệnh Không quân địch, đến 13giờ30 làm chủ hoàn toàn Sân bay Tân Sơn Nhất. Trung đoàn 28, Sư đoàn 10 đánh chiếm Bộ Tổng Tham mưu ngụy, Lăng Cha Cả lúc 11 giờ. Trung đoàn 64 Sư đoàn 10 tiến đánh làm chủ Quận 3 và quận Phú Nhuận; Sư đoàn 316, Sư đoàn 320 truy quét địch ở khu vực Tây Ninh, Củ Chi, Hóc Môn.

-Quân đoàn 1: Sư đoàn 312 chiếm Phú Lợi, Tiểu khu Bình Dương, diệt lực lược địch ở khu vực này và tiếp nhận đầu hàng của Sư đoàn 5 ngụy. Sư đoàn 320 chiếm Lái Thiêu, theo Quốc lộ 13 tiến về cầu Bình Phước; Trung đoàn 48 đánh địch ở ngã tư Bình Phước đến cầu Bình Triệu sau đó chọc thẳng vào Bộ Tổng Tham mưu ngụy.

*Hướng Tây và Tây Nam:

-Sư đoàn 3 chiếm khu vực Hậu Nghĩa bảo đảm cho Sư 9 vượt sông. Sư đoàn  9 (đơn vị thọc sâu) phát triển vào ngã tư Bảy Hiền sau đó đánh chiếm Biệt khu thủ đô ngụy; Trung đoàn 24 và đặc công tiêu diệt các mục tiêu được quy định đến 10h30 chiếm Bộ tư lệnh Cảnh sát quốc gia sau đó hợp điểm với đơn vị bạn ở Dinh Độc Lập. Trung đoàn 88 chiếm Chi khu Đa Phước, bức hàng đồn Ông Thìn, Ngã ba An Phú, khu Nhà Bè; Trung đoàn 66 chiếm khu An Lộc, cầu Bình Điền sau đó phát triển vào nội thành. Sư đoàn 5 diệt Sư đoàn 22 ngụy, Liên đoàn biệt động quân, chiếm thị xã Tân An, Chi khu Thủ Thừa.

Như vậy đến 11giờ30 ngày 30/4/1975 ta đã đánh chiếm xong 5 mục tiêu chiến lược chủ yếu, hoàn thành thắng lợi chiến dịch Hồ Chí Minh.

Các khu vực liên quan: ngày 30/4/1975, giải phóng các tỉnh Long An, Bình Dương, Tây Ninh, Cần Thơ, Sóc Trăng, Trà Vinh, Rạch Giá, Bạc Liêu, Gò Công, Mỹ Tho, Kiến Phong và đảo Phú Quốc.

Ngày 1/5/1975, giải phóng tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre, Kiến Tường, Cà Mau, Long Xuyên, Sa Đéc, Chương Thiện, Châu Đốc và đảo Côn Sơn.

Ngày 2/5/1975, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 kết thúc thắng lợi.

 #Nghiệp