ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:

Câu 1:

Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận.

Câu 2:

Nội dung chính: Tác dụng của việc nhìn nhận mọi thứ theo hướng tích cực.

Câu 3: 

- Cháy hết mình, "cháy" được hiểu theo nghĩa là con người dám dấn thân, dám đem hết nhiệt huyết để sống trọn vẹn cuộc đời và tỏa sáng.

- Từ "cháy" được chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ.

Câu 4:

Hãy nhìn nhận mọi thứ phương hướng tích cực. Khi ta sống theo phương hướng tích cực thì chúng ta sẽ luôn thấy được cách giải quyết trong những vấn đề gian nan.

LÀM VĂN:

Câu 1:

Lạc quan là thái độ, là những suy nghĩ tích cực về cuộc sống. Lạc quan còn là lối sống, lối ứng xử của con người trong cuộc sống. Cuộc sống vốn không có gì khác nhau trong một thời điểm, nó như thế nào là do cách chúng ta nhìn nó. Nếu bạn đã sẵn một tinh thần lạc quan, bạn sẽ trở nên tự tin khi đối diện với mọi khó khăn, trở ngại. Nếu bạn là người luôn bi quan, dù là một trở ngại rất nhỏ, cũng có thể khiến bạn lùi bước hoặc bỏ cuộc. Thiếu tinh thần lạc quan, con người sẽ không có niềm tin vào tương lai, không đủ nghị lực để vượt qua khó khăn, thử thách. Bởi thế, bạn cần giữ thái độ lạc quan, tích cực nhưng tránh sự lạc quan một cách ảo tưởng, thiếu hiểu biết thực tiễn. Cuộc sóng không phải lúc nào cũng đáp ứng điều ta mong muốn. Đừng đếm những gì bạn đã mất, hãy quý trọng những gì bạn đang có và lên kế hoạch cho những gì sẽ đạt được bởi quá khứ không bao giờ trở lại, nhưng tương lai có thể bù đắp cho mất mát. Lạc quan là hạt giống gieo trồng trên mảnh đất của niềm tin; bi quan là hạt giống cất giữ dưới căn hầm ngờ vực.

Câu 2:

Tình yêu thiên nhiên là một trong những nội dung nổi bật của văn học Việt Nam. Các nhà thơ Việt Nam hiện đại đã góp vào đề tài này bằng những nét riêng độc đáo. Người đọc sẽ cảm nhận tình yêu thiên nhiên tha thiết của hai thi nhân: Thanh Hải qua "Mùa xuân nho nhỏ", Hữu Thỉnh qua "Sang thu".

 Tình yêu thiên nhiên - thiên nhiên mùa xuân xứ Huế của nhà thơ thể hiện thật tinh tế. Nghệ thuật phối sắc thể hiện cái đẹp hài hòa của thiên nhiên: bông hoa tím biếc, dòng sông xanh. Biện pháp đổi trật tự cú pháp trong câu thơ vắt dòng:

   "Mọc giữa dòng sông xanh

   Một bông hoa tím biếc"

đã nhấn mạnh sự vươn lên trỗi dậy của thiên nhiên khi mùa xuân về; đã vẽ nên một sắc xuân riêng của thiên nhiên xứ Huế. Bông hoa tím biếc khiến bức tranh xuân trở nên bình dị, thân thiết.

 Hai câu thơ kế tiếp đã mở rộng không gian nghệ thuật bức tranh xuân. Tín hiệu xuân còn là tiếng hót vang trời của con chim chiền chiện:

   "Ơi con chim chiền chiện

   Hót chi mà vang trời"

 Thành phần gọi - đáp "ơi" đã nhân hóa con chim trở thành người bạn. Từ ngữ "hót chi" - từ ngữ địa phương tắng tính biểu cảm của câu thơ.

 Hai câu thơ 5, 6 trong khổ thơ xuất hiện bóng dáng nhân vật trữ tình trong bài thơ:

   "Từng giọt long lanh rơi

   Tôi đưa tay tôi hứng"

 Từng giọt long lanh có nhiều cách hiểu: gọt sương treo đầu ngọn cỏ; giọt âm thanh tiếng chim. Theo mạch cảm xúc, người đọc có thể nhận ra đây là âm thanh tiếng chim. Phép tu từ ẩn dụ (chuyển đổi cảm giác) làm cho bức tranh xuân mang vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình với hành động đưa tay hứng âm thanh tiếng hót chim chiền chiện của nhà thơ - nhân vật trữ tình trong bài thơ.

 Đoạn thơ đẹp như bức tranh - bức tranh có dòng sông, hoa cỏ, có chim hót, có bầu trời, sương mai, có ánh xuân, có con người. Bức tranh có sắc xuân, tình xuân và có cả khúc nhạc xuân đã thể hiện tình yêu thiên nhiên - thiên nhiên mùa xuân của thi nhân!

 Đọc "Sang thu" của Hữu Thỉnh, thêm một lần ta được thưởng thức vẻ đẹp của sự cảm nhận tinh tế, những rung động của một tâm hồn nhạy cảm nghệ sĩ lúc sang thu.

 Sự độc đáo bắt đầu bằng hương ổi - hương thơ của mùa thu:

   "Bỗng nhận ra hương ổi

   Phả vào trong gió se

   Sương chùng chình qua ngõ

   Hình như thu đã về"

 Hai chữ "phả vào" vừa gợi ra cái bất chợt trong cảm nhận, vừa gợi ra một cái thực thể cái hương thơm của ổi, lại vừa gợi ra sự vận động nhẹ nhàng của gió. Từ láy "chùng chình" đã nhân hóa sương gợi ra sự lay động của cây lá, vẻ tư lự của lòng người, cái man mác của không gian chớm thu. Thành phần biệt lập - thành phần tình thái hình như thể hiện một chút nghi hoặc, một chút bâng khuâng, có cái gì đó không thật rõ ràng của bước chân mùa thu dù tín hiệu thu sang đã rõ.

 Cảm xúc của thời điểm chuyển giao tiếp tục lan tỏa, mở ra trong cái nhìn xa hơn, rộng hơn:

   "Sông được lúc dềnh dàng

   Chim bắt đầu vội vã

   Có đám mây mùa hạ

   Vắt nửa mình sang thu"

 Từ láy "dềnh dàng" đã nhân hóa sông dòng sông không còn chảy cuồn cuộn, gấp gáp như trong những ngày mưa lũ mùa hạ nữa mà trở nên chậm chạp, thong thả. Đối lập với sự dềnh dàng của dòng sông là sự vội vã của những cánh chim bay "Chim bắt đầu vội vã". Từ láy "vội vã" đã nhân hóa những cánh chim - những cánh chim đang chuẩn bị bay về phương Nam để tránh rét. Sự đối lập này đã gợi lên sự vận động của sự vật trong giây phút giao mùa.

 Hình ảnh thơ tự nhiên, không trau chuốt mà giàu sức gợi cảm, thể thơ năm chữ vắt dòng tạo ra những liên tưởng thú vị đã thể hiện một cách đặc sắc những xúc cảm tinh tế trước bước chuyển giao của mùa; đã diễn tả cụ thể, tinh tế, nhạy cảm tình yêu thiên nhiên tha thiết của Hữu Thỉnh. Cách cảm nhận và miêu tả của tác giả: tinh tế, nhạy cảm, sự liên tưởng độc đáo. Nhà thơ làm cho mùa thu trong thơ ca Việt Nam mang một hương sắc mới.

 Điểm chung đều là cả hai thi nhân đều yêu thiên nhiên. Tình yêu thiên nhiên của hai nhà thơ đều nhẹ nhàng, tinh tế nên cảnh sắc thiên nhiên trong hai bài thơ không bị hòa lẫn vào cảnh sắc thiên nhiên của các bài thơ khác.

 Điểm riêng thì tác phẩm "Mùa xuân nho nhỏ" có những nét nghệ thuật như đổi trật tự cú pháp, ẩn dụ. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân xứ Huế. Xúc cảm của thi nhân nghiêng về hình ảnh đầy sắc xuân đẹp đẽ của thiên nhiên, đất trời - thể hiện tình yêu tha thiết với cuộc sống. Còn tác phẩm "Sang thu" lại thể hiện hình ảnh đặc trưng, giàu sức biểu cảm và nổi bật lên phép nhân hóa. Cảnh vườn thu, ngõ xóm của đồng bằng Bắc Bộ. Xúc cảm của thi nhân nghiêng về cảm nhận giây phút nhẹ nhàng - tình cảm gắn bó tha thiết với quê hương.

 Tình yêu thiên nhiên - mùa xuân, mùa thu của hai thi nhân thật thiết tha đã bồi đắp thêm cảm xúc, tình cảm yêu mến thiên nhiên cho mỗi người đọc. Hai bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ", "Sang thu" cùng với hai hồn thơ - Thanh Hải, Hữu Thỉnh - đã làm đẹp thêm những trang thơ - thơ hiện đại Việt Nam.

@Oliver Wood