I. Mở bài:

Trên bản đồ thế giới, Việt Nam chỉ có một vị trí rất khiêm tốn, nhưng Việt Nam được biết đến với nhiều truyền thống nhân văn cao đẹp, là quê hương của những người con ưu tú, biết vượt qua khó khăn để làm nên những điều kỳ diệu. Một trong những biểu hiện cao đẹp đó là truyền thống hiếu học, tiêu biểu là câu chuyện về người học trò Nguyễn Hiền (Trích trong "Một trăm gương tốt thiếu nhi Việt Nam"). Đây là một hiện tượng tốt có nhiều ý nghĩa.

II. Thân bài:
1. Giải thích:
- Trước hết ta cần hiểu về câu chuyện của cậu học trò Nguyễn Hiền. Nguyễn Hiền con nhà nghèo, phải xin làm chú tiểu trong chùa.... (kể lại nội dung câu chuyện).
2. Bàn luận
a. Từ câu chuyện trên ta thấy đây là một hiện tượng tốt để lại nhiều tác dụng và ý nghĩa tích cực tới nhận thức và hành động của giới trẻ chúng ta.
- Nguyễn Hiền tuy con nhà nghèo nhưng thông minh, học giỏi và hiếu học, biết vượt qua hoàn cảnh khó khăn để vươn lên. Đó là một tấm gương vượt lên số phận, là biểu hiện của truyền thống hiếu học, cần cù, kiên cường của dân tộc ta. Truyền thống đó còn được biết đến qua các những cái tên quen thuộc như anh Nguyễn Ngọc Ký, Nguyễn Văn Thước...
- Nguyễn Hiền dù chỉ "nép bên cửa" học lỏm nhưng thông minh, mau hiểu. "Không có giấy, Nguyễn Hiền lấy lá để viết chữ, rồi lấy que xâu từng xâu kim găm xuống đất". Đến mùa thi thì xin thầy được đi thi... . Đây là một con người có nghị lực, ý chí, khát vọng và sức sống tinh thần mạnh mẽ. Bác sỹ Đặng Thùy Trâm từng viết : "Đời phải trải qua nhiều giông tố nhưng không được cúi đầu trước giông tố". Trong cuộc sống, mỗi chúng ta cần phải có bản lĩnh, có ý chí, nghị lực, không lùi bước trước thử thách, khó khăn thì chúng ta sẽ dễ dàng thành công.
- Nguyễn Hiền là Trạng nguyên mới 12 tuổi mà đã có khẩu khí hơn người: "Đón Trạng nguyên mà không có võng lọng sao? Ông về tâu với vua xin cho đầy đủ nghi thức". Đây là biểu hiện của lòng dũng cảm, bản lĩnh, tự tin và là người trọng kẻ hiền tài, thông hiểu việc nước. Đây là dấu hiệu cho thấy một con người tài cao, đức trọng.
b. Bên cạnh những người con ưu tú làm rạng danh đất nước thì ta vẫn thấy không ít những hiện tượng trái ngược cần lên án. Đó là hiện tượng học sinh - sinh viên, thanh thiếu niên lười học, ham chơi, sống không ước mơ, không lí tưởng, sống đua đòi, hưởng thụ... Thậm chí, vì lối sống tầm thường, ích kỉ đó mà phạm tội, làm hại người khác, làm đau lòng người thân, bạn bè và bản thân đánh mất tuổi trẻ, tương lai, rơi vào vòng lao lí...
c. Câu chuyện kể về Nguyễn Hiền là một biểu hiện của một hiện tượng có tính nhân văn cao đẹp. Vì vậy chúng ta cần có biện pháp để nhân rộng hiện tượng này: (chỉ ra biện pháp)
3. Qua hiện tượng trên, bản thân mỗi người cần rút ra cho mình bài học: …

III. KẾT BÀI
Tóm lại, câu chuyện kể về Nguyễn Hiền là một hiện tượng tốt có nhiều tác dụng to lớn đến đời sống xã hội. Mỗi cá nhân và tập thể cần học tập và phát huy để bản thân thành đạt, cống hiến cho đời và tạo dựng một môi trường sống luôn đầy ắp tình yêu thương, sự đồng cảm sẻ chia.