.A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂMI. Công dụng của dấu gạch ngang

Trong mỗi câu sau, dấu gạch ngang được dùng để làm gì?

a) Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu [...].

(Vũ Bằng)

b) Có người khẽ nói:

- Bẩm, dễ có khi đê vỡ!

Ngài cau mặt, gắt rằng:

- Mặc kệ!

(Phạm Duy Tốn)

c) Dấu chấm lửng được dùng để:

- Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;

- Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng, ngắt quãng;

- Làm giãn nhịp điệu của câu văn, chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm

(Ngữ Văn 7, tập 2)

d) Một nhân chứng thứ hai của cuộc hội kiến Va-ren - Phan Bội Châu (xin chẳng dám nêu tên nhân chứng này) lại quả quyết rằng (Phan) Bội Châu đã nhổ thẳng vào mặt Va-ren; cái đó thì cũng có thể.

(Nguyễn ÁI Quốc)

Trả lời

a) Đánh dấu bộ phận chú thích phía sau "Mùa xuân"

b) Đặt ở đầu dòng, báo hiệu lời nói trực tiếp của nhân vật: quan, lính

c) Đặt ở đầu dòng để liệt kê các công dụng của dấu chấm phẩy

d) Nối các từ trong một liên danh: Va-ren - Phan Bội Châu

Ghi nhớ

Dấu gạch ngang có những công dụng sau:

• Đặt ở đầu dòng đê đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu;
• Đặt ở đầu dòng để đánh dấu lời nói trực tiếp hoặc để liệt kê;
• Nối các từ nằm trong một liên danh 

II. Phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối

1. Trong ví dụ (d) ở mục I, dấu gạch nối giữa các tiếng trong từ Va-ren được dùng làm gì?

2. Cách viết dấu gạch nối có gì khác với dầu gạch ngang?

Trả lời

• Dấu gạch nối giữa các tiếng trong từ Va-ren được dùng để nối các tiếng tên người nước ngoài, từ mượn
• Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang

Ghi nhớ

Cách phân biệt dấu gạch ngang với dấu gạch nối

• Dấu gạch nối không phải là một dấu câu. Nó chỉ dùng để nối các tiếng trong những từ mượn gồm nhiều tiếng
• Dấu gạch nối ngắn hơn dấu gạch ngang
•  dâu gach ngang làm phân biệt câu