Tổ tiên tôi có nghề y gia truyền nổi tiếng từ lâu đời. Vì thế, vào đời hoàng đế Trần Anh Tông trị vì đất nước, tôi được bổ nhiệm giữ chức Thái y lệnh trông coi việc chữa bệnh trong cung.

Mặc dù ở địa vị cao sang, được hưởng nhiều vinh hoa phú quý, nhưng tôi vẫn nhớ lời răn dạy của cha tôi: Bân à, con nên ghi nhớ phương châm hành nghề của gia tộc họ Phạm ta: Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng. Vì thế, ngoài bổn phận phụng sự Trần Anh Tông hoàng đế, tôi còn mở thêm y viện tại nhà đế khám chữa bệnh cho dân.

Tiền của trong nhà tôi phần lớn được dùng vào việc mua thuốc và thóc gạo để chữa bệnh cứu người. Y viện của tôi gồm đủ các hạng người. Từ kẻ giàu có đến kẻ cơ khổ. Tôi không phân biệt họ giàu hay nghèo, chỉ phân biệt nặng hay nhẹ để ưu tiên chữa trước, ưu tiên thuốc tốt. Có nhiều kẻ cơ hàn nghèo khó đến mức cơm không đủ ăn, chẳng có tiền mà chữa bệnh tôi cho họ ở nhà mình, cấp cho họ cơm cháo và chữa trị không lấy tiền.

Đối với những bệnh nhân máu mủ tanh tưởi hoặc bị cả những chứng bệnh lây truyền, nhiều thầy thuốc khác né tránh, từ chối. Tôi nghĩ: Nếu ai cũng né tránh kọ thì ai sẽ chữa cho họ?, và thế là tôi nhận chữa trị cho tất cả mọi người. Vì thế, bệnh nhân đến nhà tôi chữa bệnh rất khá đông, các giường bệnh lúc nào cũng chật người.

Một số người cho rằng tôi dại, số khác lại nghĩ tôi gàn dở. Mặc những lời gièm pha, tôi chỉ cặm cụi chữa bệnh cứu người.

Rồi liền mấy năm đói kém, dịch bệnh nổi lên, bệnh nhân quá nhiều, những nhà dưỡng bệnh cũ không đủ, tôi phải dựng thêm nhà cho kẻ khốn cùng đói khát và bệnh tật đến ở có khi có tới hơn ngàn người.

Một hôm, tôi đang nghỉ thì có tiếng gõ cửa gấp. Tôi bảo người nhà ra mời vào. Trông thấy tôi, người đó quỳ sụp lạy và cầu xin:

- Thưa đại nhân, vợ con bệnh quá nguy kịch, máu chảy như xối, mặt mày xanh lét. Cúi xin đại nhân sinh phúc cứu giúp! Gia đình con xin đội ơn ngài!

Tôi bảo người đó đứng lên rồi sửa soạn đi ngay. Vừa ra đến cửa thì gặp sứ giả do nhà vua sai tởi, truyền rằng:

- Trong cung có bậc quý nhân bị sốt, Anh Tông hoàng đê lệnh cho ngài đến khám.

Tôi thưa:

- Nhờ đại nhân tâu lại với Chúa thượng, bệnh đó không nguy kịch, có thể chữa sau. Nay mệnh sống của vợ người đàn ông này chỉ trong khoảnh khắc. Tôi hãy cứu họ trước, lát sẽ đên vương phủ.

Quan Trung sứ tức giận nói:

- Phận làm tôi sao ông dám trái lệnh chúa thượng? Ông định cứu tính mạng người ta mà không định cứu tính mạng

mình chăng?

Tôi biết làm như vậy là khi quân phạm thượng, có thể sẽ rước họa vào thân. Nhưng tính mạng người đàn bà kia kể như trứng đang ở dưới chân voi, tôi không thể suy tính thiệt hơn. Là thầy thuốc tôi không thể bỏ mặc, thấy người sắp chết mà không cứu.

Tôi đành đáp:

- Bẩm đại nhân, tôi biết thế là đắc tội với Chúa thượng, nhưng cũng không biết làm thế nào. Nếu người kia không được cứu sẽ chết trong khoảnh khắc, chẳng biết trông - vào đâu. Tính mệnh của tiểu thần còn trông vào Chúa thượng, may ra thoát. Tội tôi xin chịu.

Nói rồi, tôi quả quyết đi cứu người đàn bà kia. Thật may, tôi đến vừa kịp.

Sau khi người đàn bà qua cơn nguy hiểm, tôi dặn dò người nhà cách chăm sóc, thuốc ***** người bệnh rồi lập tức tới vương phủ yết kiến. Trông thấy tôi, hoàng đế Anh Tông quở trách:

- Sao khanh dám coi thường lệnh Trẫm đến vậy? Khanh có biết thế là mắc tội chết không?

Tôi quỳ lạy:

- Muôn tâu Chúa thượng, hạ thần có tội, xin Chúa thượng giáng tội. Nhưng hạ thần cũng vì bổn phận của người thầy thuốc thương xót kẻ sắp chết vì bệnh tật nguy kịch mà đành làm trái lệnh Chúa thượng, cúi xin Người anh minh khoan dung kẻ có tội như hạ thần đây. Được như thê thì hạ thần vô cùng cảm kích và đội ơn sâu, mà mong báo đáp Chúa thượng suốt đời.

Hoàng đế Anh Tông nghe xong, ngài mừng rỡ nói:

- Ngươi thật là bậc lương y chân chính, đã giỏi về nghề nghiệp, lại có lòng nhân đức, thương xót đám con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi.

Lời khen của nhà vua khiến tôi vô cùng cảm động và sung sướng. Tôi sung sướng không phải vì được một bậc quân vương khen là giỏi và nhân đức, mà tôi mừng vì xã tắc có một vị hoàng đế anh minh, khoan từ nhân thứ như ngài trị vì. Đó thật là phúc cho trăm họ.

Từ đấy, tôi lại dốc vào phụng sự hoàng đế Anh Tông và chữa bệnh cứu người.

Việt Nam không chỉ nổi tiếng khắp năm châu bốn bể bởi truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm kiên cường, tự hào bởi nền hóa có bề dày lịch sử, bởi nên văn hiếm một nghìn năm tuổi. Bên cạnh đó, người Việt Nam còn tự hào về nền y học phát triển với những vị danh y lừng lẫy, không chỉ nổi tiếng bởi tài năng y học xuất chúng hơn người, mà còn bởi đức độ, lương tâm của người thầy thuốc. Những con người này xứng đáng với câu thành ngữ "Lương y như từ mẫu". Viết về những con người tài ba, đức độ này đã có rất nhiều những tác phẩm thơ văn, nổi bật lên trong số đó không thể không kể đến tác phẩm "Thầy thuốc cốt nhất ở tấm lòng" của nhà văn Hồ Nguyên Trừng.

"Thầy thuốc cốt ở tấm lòng" là một tác phẩm viết về nhân vật thái y lệnh Phạm Bân, thông qua hình tượng của nhân vật này, người đọc thấy được một bức chân dung toàn vẹn về một người lương y, một người thầy thuốc giỏi, yêu nghề, có tâm với công việc. Hình ảnh của người lương y Phạm Bân được tác giả Hồ Nguyên Trừng tái hiện một cách sống động, và thông qua những tình huống ngặt nghèo thì hình ảnh của người lương y ấy càng tỏa dạng ánh sáng của đạo đức, của tình thương và tấm lòng đức độ. Phạm Bân là một người thầy thuốc giỏi, gia đình có truyền thống lâu đời về y học, cũng vì cảm phục trước tài năng y học hơn người, xuất chúng của ông mà vua Trần Anh Vương đã phong cho ông chức thái y lệnh. Đây là chức quan chuyên lo việc trông coi bệnh cho nhà vua.

Trong lịch sử của nền y học, ta có thể thấy chức vụ này rất hiếm khi được ban bố. Hiểu như vậy ta có thể thấy được phần nào tài năng của Phạm Bân cũng như sự trọng dụng của vua Trần đối với ông. Phạm Bân không chỉ là một người thầy thuốc giỏi mà ông còn có tấm lòng thiện lương, tình thương bất tận đối với con người. Ông dùng tiền của mình để mua thuốc tốt, tích trữ gạo cho dân nghèo. Hay vào mùa đói kém, ông còn dựng nhà cho những người đói khổ, không nơi lương tựa vào sinh sống, ông kê thuốc chữa bệnh miễn phí cho những người nghèo. Ta phải thấy, những hành động của thái y lệnh Phạm Bân hoàn toàn không phải mưu lợi cá nhân, ông không chữa bệnh kiếm tiền như những người thầy thuốc khác mà ngược lại, ông còn lấy tiền của mình mình gom góp, tích trữ được để giúp cho những người dân nghèo.

Bài văn suy nghĩ về nhân vật Thái y lệnh Phạm Bân trong Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

Ta thấy được ở đây hình ảnh của một người thầy thuốc vô cùng tài năng, dù được vua trọng dụng và ban cho chức thái y lệnh cao quý, nhưng không vì thế mà ông ngừng lại mọi hoạt động chữa bệnh cho người dân. Hơn thế nữa ông còn mua thuốc, gạo hay cưu mang, giúp đỡ những người dân có tình cảnh khốn cùng, dù có bệnh nhưng không có tiền để chữa trị thì Phạm Bân cũng dốc lòng, dốc sức mang hết tài năng, tâm huyết của mình ra để chữa trị, chăm sóc cho những người dân vô tội. Những hành động này thật đáng quý, nó thể hiện được tấm lòng cao đẹp của người thầy thuốc, cũng khiến cho người đọc cảm thấy ấm áp thay bởi tình người trong con người thầy thuốc ấy luôn tỏa rạng.

Vẻ đẹp đức độ, nhân cách của thái y lệnh Phạm Bân được tác giả Hồ Nguyên Trừng đặt trong một tình huống éo le, khó xử. Đó chính là việc một người đàn bà thường dân bị mắc bệnh rất nặng, máu chảy như xối, mặt mũi xanh lè, tình trạng sức khỏe đã rất nguy kịch đến nhờ Phạm Bân cứu chữa, ông đã không nề hà, cũng không ngại những căn bệnh "dầm dề máu mủ" mà tức tốc lên đường chữa ngay. Với nhiều vị thầy thuốc khác họ rất ngại những căn bệnh có máu mủ bởi đây là những căn bệnh rất dễ lây truyền, nhưng Phạm Bân không vậy, ông không hề để ý đến những thứ đó, ông luôn đặt nhiệm vụ cứu người lên hàng đầu.

Tuy nhiên, tình thế éo le ở chỗ khi Phạm Bân đang chuẩn bị lên đường chữa bệnh cho người đàn bà đang nguy kịch kia thì thánh chỉ của vua Trần đến, lệnh cho ông vào cung gấp để chữa bệnh cho Quý phi. Quân lệnh thì như sơn, nếu trái thánh chỉ có thể mất đi mạng sống, nhưng Phạm Bân một lần nữa thể hiện được bản lĩnh hơn người, đạo đức nghề nghiệp của ông cũng khiến người khác phải khâm phục. Xét thấy vị quý phi kia chỉ bị cảm mạo thông thường, còn người đàn bà kia thì đã rất nguy kịch, nếu ông không đi ngay thì sẽ bị mất mạng. Vì vậy, Phạm Bân đã trái với thánh chỉ, không màng tới việc mình sẽ bị xử phạt ra sao mà kiên quyết đi chữa bệnh cho người đàn bà đang nguy kịch. Quyết định này thật khiến ta bất ngờ nhưng hành động đầy bản lĩnh, đạo đức ấy cũng khiến cho người đọc vô cùng xúc động, cảm phục. Cũng rất may mắn, bởi những tưởng vua Trần sẽ trách phạt Phạm Bân thật nặng vì tội trái thánh chỉ thì ông lại được vua hết lời khen ngợi.

Như vậy, thông qua hình ảnh thái y lệnh Phạm Bân mà Hồ Nguyên Trừng tái hiện lại trong tác phẩm "Người thầy thuốc cốt nhất ở tấm lòng" người đọc không chỉ biết thêm về một tấm gương sáng, mà còn thêm cảm phục, thêm tự hào về những người thầy thuốc của Việt Nam, tài đức song toàn, y thuật giỏi nhưng lại có tấm lòng đẹp, đúng chuẩn mực của câu nói: "Lương y như từ mẫu".