Câu 1 1) Tự lực cánh sinh có nghĩa là biết tự chủ lao động bằng trí tuệ và bàn tay để tạo lập đời sống và phát triển 2) câu tục ngữ trên liên quan đến phẩm chất đạo đức tự chủ * Ý nghĩa phẩm chất đạo đức : Tự chủ là làm chủ bản thân. Người biết tự chủ là người làm chủ được suy nghĩ, tình cảm, hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, điều kiện của cuộc sống. - Có tính tự chủ con người sống đúng đắn, cư xử có đạo đức, có văn hoá. Tính tự chủ giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách và cám dỗ. Câu 2 * Tôn trọng và học hỏi các dân tộc khác là tôn trọng chủ quyền, lợi ích và nền văn hóa của các dân tộc; luôn tìm hiểu và tiếp thu những điều tốt đẹp trong nền kinh tế văn hóa, xã hội của các dân tộc; đồng thời thể hiện lòng tự hào dân tộc chính đáng của mình * Chúng ta nên học tập các dân tộc khác: Những thành tựu về khoa học kĩ thuật trên tất cả các lĩnh vực Học tập trình độ quản lí Văn hóa, giáo dục, nghệ thuật - Ví dụ: Sản xuất máy móc hiện đại Điện tử viễn thông Công nghệ cao Lĩnh vực giao thông: đường, cầu cống, hầm… Quy hoạch đô thị, kiến trúc hiện đại. Câu 3 a) tình bạn cần có sự thông cảm, đồng cảm sâu sắc. + tôn trọng, tin cậy, chân thành và không lừa dối nhau. + biết yêu thương giúp đỡ nhau trong cuộc sống. ... Đó là đặc điểm về tình bạn trong sáng, lành mạnh. b) Cần phải xây dựng tình bn trong sáng lành mạnh vì Tình bạn trong sáng, lành mạnh giúp con người cảm thấy ấm áp, tự tin, yêu cuộc sống hơn. - Tình bạn trong sáng, lành mạnh giúp con người biết tự hoàn thiện mình để sống tốt hơn. c ) VÍ DỤ : Tấm gương về tình bạn cao đẹp của hai em học sinh Nguyễn Ngọc Yến và 1 Nguyễn Thị Thùy Dung lớp 9B trường THCS Vân Hồ đã làm nhiều bạn đọc xúc động. Chỉ vì một sự bất cẩn của người lớn mà Dung phải mang tật suốt đời, em không tự đi lại được và giọng nói cũng bị biến dạng.Trong lúc khó khăn ấy Yến đã đến với Dung bằng một tình bạn chân 1 thành. Ngày ngày trên quãng đường gần 1 km từ nhà đến trường, hình ảnh Yến cần mẫn cõng Dung đi học đã trở nên quen thuộc với thầy cô và 1 bạn bè. Câu chuyện ấy hiện diện trong cuộc sống của chúng ta như một 1 nốt nhạc đẹp làm mọi người phải nhìn lại mình và suy ngẫm Câu 4 A) Việc làm của A trong tình huống trên là không có tính tự chủ và tự giác vì bn có rất nhiều đề cương cần làm nhưng bạn lại xem tivi không làm đề cương khi mẹ bảo làm bài thì An không biết làm gì và đã chép vở giải điểu bạn làm là ỷ lại vào quyển vở giải , bạn lên tự làm bài vì lao động tự giác sáng tạo sẽ giúp tạo tính chủ động và tăng hiệu quảao động B ) Nếu em là bạn của A em sẽ khuyên bạn lên tự làm bài không lên chép sách tham khảo nếu như không hiểu bài nào thì hãy hỏi các bạn để học bài nhớ lâu hơn làm vc 1 cách chủ động và tăng hiệu quả nâng cao chất lượng.

 - bạn A có thể nói rất là lười vì học bài mà chưa đọc kĩ đề bài thì chắc chắn sẽ thấy khó . ko những thế bạn A còn ko suy nghĩ mà ko chần chừ lấy luôn sách giải ra chép 
 - nếu em là bạn của bạn A thì em sẽ kèm cặp cho bạn cố gắng