Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng có nghĩa là đêm tháng 5 ngắn , ngày tháng 5 dài

Ngày tháng mười chưa cười đã tối có nghĩa là đêm tháng 10 dài , ngày tháng 10 ngắn 

Trái đất chuyển động quanh Mặt trời, trục Trái đất luôn nghiêng về một hướng không đổi nên lần lượt từng nửa cầu ngả về phía Mặt trời còn nửa kia thì chếch xa.
Vào khoảng tháng 5 âm lịch là thời gian bán cầu Bắc ngả về phía Mặt trời nhiều nhất nên các vùng ở Bắc bán cầu nhận được nhiều nhiệt nhất, (là mùa hạ) đồng thời, thời gian ban ngày kéo dài, đêm ngắn hơn (Đêm tháng 5 chưa nằm đã sáng).
Khoảng tháng 10, 11 âm lịch là thời gian bán cầu Bắc chếch xa Mặt trời nhất nên nhận được ít nhiệt (là mùa Đông), lúc này thời gian ban ngày rất ngắn, đêm kéo dài (Ngày tháng 10 chưa cười đã tối).

→ Đây là 1 biện pháp tu từ của lớp 8 : " Nói quá "

ĐƠN GIẢN NHƯ ĐANG GIỠN 

Là do hiện tượng tự quay quanh mặt trời của trái đất Khi chuyển động quanh mặt trời , trục của trái đất luôn nghiêng về 1 hướng ko đổi nên lần lượt từng ngả cầu sẽ ngả và chếch xa ánh sáng mặt trời Vài tháng năm(âm) nửa cầu bắc ngả nhiều về phía ánh sáng mặt trời nên nhận đc thời gian chiếu sáng kéo dài nên có hiện tượng đêm ngắn hơn ngày Vài tháng 10(âm) nửa cầu bắc lại chếch xa mặt trời nên lượng nhiệt nhận đc trong ngày ít thời gian ban ngày ngắn nên có hiện tượng ngày ngắn Câu tục ngữ này. Chỉ đúng với đất nước việt nam vì chúng ta nằm ở nửa cầu Bắc