a) Mở bài:

• Giới thiệu tác giả Nam Cao.
• Giới thiệu tác phẩm, nhân vật Chí Phèo.
• Giới thiệu vấn đề nghị luận (trích nguyên văn câu nói của nhà nghiên cứu Chu Văn Sơn)

b) Thân bài:

* Tiền đề phân tích: Giải thích ý kiến

• Tuy chỉ có năm ngày ngắn ngủi là nhận xét về mối tình giữa Chí Phèo với thị Nở diễn ra trong một thời gian ngắn so với quãng đời dằng dặc bóng tối, tội ác mà Chí Phèo đã sống.
• Nhưng nó thật sự là một quãng đời khác là đánh giá về ý nghĩa của mối tình Chí Phèo với thị Nở. Mặc dù, mối tình ấy diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng chính tình yêu thương mộc mạc, chân thành của thị Nở đã giúp Chí Phèo thức tỉnh, được sống với những cảm xúc nhân tính và chết như một con người có ý thức về nhân phẩm, giá trị, quyền sống, quyền làm người.

-> Nhận định đã nhấn mạnh một biểu hiện cụ thể trong nội dung nhân đạo sâu sắc của nhà văn Nam Cao trong tác phẩm Chí Phèo

* Trọng tâm phân tích: cảm nhận về nhân vật Chí Phèo để làm sáng tỏ ý kiến.

• Trước khi gặp thị Nở: Chí là người nông dân hiền lành, lương thiện nhưng đã bị tha hóa trở thành quỷ dữ, sống triền miên trong bóng tối, tội ác.
• Ý nghĩa mối tình giữa Chí Phèo với thị Nở:
• Sự xuất hiện của nhân vật thị Nở có một ý nghĩa thật đặc sắc: xấu đến "ma chê, quỷ hờn", kỳ diệu thay, lại là nguồn ánh sáng rọi vào chốn tối tăm của tâm hồn Chí Phèo để thức tỉnh, khơi dậy bản chất lương thiện vốn có trong Chí, thắp lên ngọn lửa cuộc sống.
• Chí Phèo được sống như một con người:
• Chí Phèo tỉnh rượu:
• Bâng khuâng, mơ hồ buồn.
• Nghe, thấy: tiếng chim, tiếng người.
• Nhớ lại thời trai trẻ...ao ước có một gia đình nho nhỏ...
• Nhận ra mình già nua, cô độc, tình cảnh hiện tại.

→ Ý thức được thời gian, không gian, âm thanh cuộc sống.

• Chí phèo tỉnh ngộ:
• Được thị Nở chăm sóc ân cần, Chí Phèo khát khao hạnh phúc gia đình, khát khao được hoàn lương.
• Bát cháo hành – hương vị của tình người, tình yêu mà thị Nở dành cho Chí Phèo.

→ Thị Nở là cầu nối đưa Chí về với người.

• Tình thương có sức mạnh cảm hóa
• Niềm tin vào bản chất lương thiện, tốt đẹp.
• Chí Phèo được chết như một con người
• Khi thị Nở cắt đứt tình yêu, chí Phèo hiểu ra nguyên nhân sâu xa dẫn đến bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người. Chí phèo mang dao đi định đến nhà thị Nở nhưng sự thức tỉnh ý thức về thân phận và bi kịch đã đẩy chệch hướng đi của Chí dẫn Chí đến thẳng nhà Bá Kiến.
• Chí Phèo gặp Bá Kiến nói:
• "Tao muốn làm người lương thiện?".
• "Ai cho tao lương thiện?"

-> Câu hỏi chất chứa nỗi đau của một con người mà không được quyền làm người.

• Chí Phèo đâm chết Bá Kiến rồi tự sát
• Cái chết bi thảm của Chí Phèo là lời kết tội đanh thép cái xã hội vô nhân đạo, là tiếng kêu cứu về quyền làm người, cũng là tiếng gọi thảm thiết cấp bách của nhà văn: Hãy cứu lấy con người! Hãy yêu thương con người! Cái chết bi thảm nhưng nó là cái chết của một con người, chết vì không muốn sống cuộc đời của một con quỷ.

* Khái quát

• Diễn tả quá trình thức tỉnh của Chí Phèo, Nam Cao đã đi sâu vào thế giới tâm hồn nhân vật.
• Ngôn ngữ đa thanh, đa giọng điệu, chi tiết giàu kịch tính.
• Nam Cao thể hiện nội dung nhân đạo sâu sắc ở lòng yêu thương trân trọng con người và niềm tin vào bản chất tốt đẹp của người nông dân sau bao đọa đày vẫn sống và chết như một con người.

c) Kết bài

• "Chí Phèo" xứng đáng là kiệt tác của nền văn học hiện đại.
• Tình huống Chí Phèo gặp thị Nở và quá trình Chí Phèo thức tỉnh có khả năng đánh thức trí tuệ và khơi dậy những tình cảm đẹp đẽ trong tâm hồn người đọc mọi thời đại.

Cảm nhận về nhân vật Chí Phèo để làm sáng tỏ ý kiến

– Trước khi gặp thị Nở: Chí Phèo là người nông dân hiền lành, lương thiện nhưng đã bị tha hóa trở thành quỷ dữ, sống triền miên trong bóng tối, tội ác.

– Ý nghĩa mối tình giữa Chí Phèo với thị Nở:

+ Chí Phèo được sống như một con người: Chí Phèo nhận ra những âm thanh quen thuộc của cuộc sống thường nhật; nhớ lại quá khứ, suy nghĩ về hiện tại và lo lắng cho tương lai. Được thị Nở chăm sóc, Chí Phèo khao khát hạnh phúc gia đình, khao khát được hoàn lương.

+ Chí Phèo được chết như một con người: Bị thị Nở cự tuyệt, Chí Phèo hiểu ra nguyên nhân sâu xa dẫn đến bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người. Chí nhận ra kẻ thù thực sự của đời mình, dõng dạc đòi quyền sống, kết liễu kẻ thù và tự sát vì bản tính lương thiện trong con người đã trở lại và Chí không thể tiếp tục sống cuộc đời thú vật như trước đây.