* Kinh tế 

- Đàng ngoài 

 + Sản xuất nông nghiệp tàn phá 

 + ruộng đất bị cường hào đem cầm bán

 + ruộng đồng bỏ hoang , mất mùa đói kém dồn dập , nông dân phiêu tán 

→Kinh tế giảm sút , đời sống nhân dân đói khổ 

- Đàng trong 

 + Khuyến khích khai hoang 

 + cấp công cụ lương ăn , lập nhiều làng xóm mới 

 + Năm 1968 , Nguyễn Hữu Cảnh đã đặt phủ Gia Định có 2 dinh : Dinh Trấn Biên ( Đồng Nai , Bà rịa , vũng tàu , Bình dương , Bình Phước ) Dinh Phiên Tuấn ( Thành phố Hồ Chí Minh, Long An , Tây Ninh )

⇒Nền kinh tế Nông Nghiệp phát triển , đời sống nhân dân ổn định 

- Nông nghiệp phát triển

* Thủ Công Nghiệp 

- Các làng nghề thủ công nổi tiếng : dệt vải lụa , gốm , rèn sắt , đúc đồng,...

* Thương nghiệp 

- Thời chúa Trịnh - Nguyễn cho thương nhân nước ngoài để buôn bán về sau hạn chế ngoại thương . sau nửa thế kỉ XVIII 

*Văn hoá 

1 Tôn giáo 

  - Nho giáo vẫn được chính quyền phong kiến đề cao 

   -phật giáo , đạo giáo được phục hồi 

  - thiên chúa giáo xuất hiện vào từ thế kỉ XVI -XVII

2 Tính ngưỡng

-  thờ cúng ông bà , tổ tiên , các vị anh hùng dân tộc 

- Hình thức sinh hoạt , văn hoá phong phú , đa dạng : Đi cầu khỉ , đua thuyền , múa rối nước , đi cà kheo , rước kiệu , múa lân 

* Giáo dục 

 _  sự ra đời chữ quốc ngữ 

   -Hoàn cảnh ra đời 

     + Thế kỉ XVII, Do nhu cầu truyền đạo , các giáo sĩ phương tây dùng chữ cái la- tinh ghi Tiếng Việt 

    + tác dụng : là chữ viết tiện lợi , khoa học , dễ hiểu , phổ biến 

$\textit{Phươnglan85}$

* Kinh tế
- Nông nghiệp : Hai mươi năm dưới ách thống trị của nhà Minh, nước ta lâm vào tình trạng xóm làng điêu tàn, ruộng đồng bỏ hoang, đời sống nhân dân cực khổ, nhiều người phải phiêu tán.
Nhà Lê cho 25 vạn lính (trong tổng số 35 vạn) về quê làm ruộng ngay sau chiến tranh, còn lại 10 vạn lính, chia làm 5 phiên thay nhau về quê sản xuất; kêu gọi dân phiêu tán về quê làm ruộng ; đặt một số chức quan chuyên chăm lo sản xuất nông nghiệp : Khuyến nông sứ, Hà đẽ sứ, Đồn điền sứ... Thi hành chính sách quản điền, cấm giết trâu, bò và bắt dân đi phu trong mùa gặt cấy.
Nhờ các biện pháp tích cực, sản xuất nông nghiệp nhanh chóng phục hồi và phát triển.
- Thủ công nghiệp, thương nghiệp :
+ Nhiều làng thủ công chuyên nghiệp nổi tiếng ra đời, Thăng Long là nơi tập trung nhiều ngành nghề thủ công nhất. Nhiều ngành, nghề thủ công truyền thống ờ các làng xã ngày càng phát triển. Các công xưởnq do nhà nước quản lí gọi là Cục bách tác, chuyên sản xuất đồ dùng cho vua, vũ khí, đúc tiền...
+ Nhà nước khuyến khích lập chợ mới và họp chợ. Buôn bán với nước ngoài phát triển, các sản phẩm sành, sứ, vải, lụa, lâm sản quý được thương nhân nước ngoài ưa chuộng.