1. tâm trạng của ông hai khi nghe tin làng chợ dầu theo giặc : 

Tin làng theo giặc đến đột ngột , bất ngờ :
- Cổ nghẹn ắng 
- Da mặt tê rân rân 
- lặng đi , tưởng như đến không thở được
- Cúi gầm mặt xuống mà đi 
=> Bàng hoàng xấu hổ 

Về nhà : 
- Nước mắt cứ giàn ra 
- Nằm vật ra trằn trọc ko ngủ được 
- Cảm thấy mình mang nỗi nhục của 1 kẻ bán nước theo giặc 
- Thương cho đàn con cũng mang nỗi nhục ấy 
=> Khổ tâm dằn vặt 
3 , 4 hôm sau đó :
- Ko bước chân ra ngoài 
- Lúc nào cũng nơm nớp tưởng người ta đang bàn đến cái chuyện ấy 
- Thoáng nghe tiếng " tây - việt gian -cam nhông " là ông lủi ra 1 góc nhà nín thít " thôi lại chuyện ấy nữa rồi " 
=> tủi nhục đau đớn 
2. tâm trạng ông hai khi nghe tin làng được cải chính:
-Vui sướng báo tin làng bị Tây phá , nhà bị Tây đốt nhẵn 
- Mua quà cho con 
=> Minh chứng cho làng của ông trong sạch thể hiện tinh yêu làng của ông hai 

1/ Khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc phản ứng đầu tiên của ông là bất ngờ, như không tin vào tai mình nữa. Cổ họng nghẹn ắng lại, da mặt tê rân rân, tưởng như không thể thở được. Cái làng mà đi đâu ông cũng tự hào là làng kháng chiến, cái làng có chòi thông tin cao chót vót, có gạch đá xanh lát từ đầu làng đến cuối làng,... thế kia mà giờ chao ôi : Cả làng theo giặc! Cái tin đột ngột này làm ông đau đớn quá, ngờ vực ông hỏi lại nhưng đúng cái thằng Chánh Bệu còn đâu chối cãi nữa. Xấu hổ, bất an, đau đớn tột cùng là những dòng tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc.

2/ Khi nghe được tin làng được cải chính từ ông chủ tịch xã, ông mừng quýnh lên. Đi khoe với tất cả mọi người, khoe bác Thứ, khoe mụ chủ, khoe rằng làng Chợ Dầu của ông bị Tây đốt nhẵn vui đến mức kể chuyện như chính mình đang được chứng kiến cả làng đánh giặc. Thế đấy, nỗi ngột ngạt của ông cuối cùng cũng được giải thoát, cái làng kháng chiến của ông vẫn còn đó.