Trong bài thơ “Khi bạn tu hú” của nhà thơ Tố Hữu, 6 câu thơ đầu đã hiện lên một bức tranh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp và rực rỡ. Thật vậy, đối lập với hoàn cảnh tù đày khốn khổ của người tù cách mạng, một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp hiện lên thật sống động khi lắng nghe hiện tại và nhớ lại quá khứ của người tù cách mạng. Bức tranh thiên nhiên được mở đầu bằng câu thơ: “Khi đàn gọi bầy”. Tương tự như thơ xưa, các nhà thơ, nhà văn thường sử dụng những hình ảnh chọn lọc để tạo nên cách ngắt câu và cách miêu tả độc đáo trong tác phẩm của mình (“Tiếng chim kêu sáng rừng, Tiếng hót trong trẻo như tiếng hát xa”). Nhà thơ Tố Hữu mở đầu bằng tiếng chim gọi bầy gây ấn tượng cho người đọc và đây là dấu hiệu báo hiệu mùa hè đã đến. Những hình ảnh thiên nhiên được tác giả chọn lọc vô cùng đẹp mắt như: cây lúa, cây trái và chúng đều ở trạng thái “chín dần, ngọt dần”. Những hình ảnh thơ tiếp theo như “vườn rợp bóng, tiếng ve, tiếng gáy, nắng đào, trời xanh và tiếng sáo diều bay”. Bức tranh thiên nhiên được vẽ là một bức tranh đẹp hoàn hảo, có sự hòa quyện giữa âm thanh và màu sắc của thiên nhiên tươi đẹp. Ôi, người đọc như cảm nhận được tiếng chim tu hú, tiếng ve cũng như thấy được màu lúa vàng, quả chín, màu xanh mướt của vườn rợp bóng, màu đào của vườn. nắng vàng tươi của ngô. Hình ảnh cánh diều sáo trên bầu trời dường như là biểu tượng của tự do và hạnh phúc, hoàn toàn trái ngược với hoàn cảnh lúc bấy giờ của nhà thơ. Hơn nữa, bức tranh thiên nhiên này có thể là bức tranh thiên nhiên trong trí tưởng tượng hoặc là dòng hồi tưởng về những ngày tháng tự do của nhà thơ. Bức tranh thiên nhiên là bản lề của khát vọng được tự do, thoát khỏi ngục tù của nhà thơ. Tóm lại, bức tranh thiên nhiên mùa hè đã được tái hiện vô cùng chân thực và sinh động trong 6 câu thơ đầu của bài thơ “Khi em tu hú”.

Tu hú phải chăng nguồn đề tài đầy cảm xúc của nhiều nhân miền Bắc? Bài thơ "Khi con tu hú" được Tố Hữu sáng tác vào tháng 7 năm 1939, nhà thơ trên đường hoạt động cách mạng đang bị địch bắt giam tại Lao Thừa Phủ - Huế.