"...Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi"

1.

- Văn bản: Chiếu Dời Đô

- Của: Lí Công Uẩn

- Hoàn cảnh ra đời: Năm Canh Tuất niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (1010), Lí Công Uẩn viết bài chiều này bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư ra thành Đại La ( tức Hà Nội ngày nay). 

- Thể loại: Chiếu

- Hiểu biết của em về thể loại đó: Chú thích Sgk/50 hoặc ghi nhớ Sgk/51.

Vd: Chiếu là loại văn bản hành chính của triều đình nhằm công bố cho thần dân trong nước biết và thực hiện những nhiệm vụ hay những vấn đề có liên quan tới đời sống quốc gia, dân tộc, vương triều.

2.

- Nhân vật "trẫm" vì sao lại đau xót và quyết định dời đổi việc gì.

+ Sự đau xót, xót xa trước những điều sai lầm của các vị vua trong các triều đại trước. 

+ Việc không thể dời đô thể hiện sự lo lắng của nhà vua trước sự an nguy của đất nước, trước vận mệnh của dân tộc.

3.

- Lí Thái Tổ đã đưa ra những lý lẽ nào để khẳng định thành Đại La xứng đáng là "Kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời"

+ Vị trí thành Đại La: “Huống gì Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: Ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng, đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú, tốt tươi”.

+ Kết thúc bài chiếu Lý Công Uẩn đưa ra câu hỏi để tham khảo ý kiến của bề tôi, của nhân dân “Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?”. 

4.

- Câu: Trần thuật

- Không phải là câu phủ định. ( Phủ định của phủ định => Khẳng định) 

5.

Tham Khảo

Văn bản Chiếu dời đô có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý và tình. Thật vậy, Lý Công Uẩn là 1 vị vua tài ba, hết lòng vì nước vì dân đã đưa ra chiếu dời đô, là văn bản vừa hợp về lý, vừa hợp về tình công bố ý định dời chuyển kinh đô về thành Đại La (Hà Nội ngày nay) của mình. Đầu tiên, về mặt lý lẽ-lý luận, vua Lý Công Uẩn đã đưa ra những bằng chứng về việc chuyển rời kinh đô của những triều đại phồn thịnh của Trung Hoa (nhà Thương, nhà Chu) và những bằng chứng về hậu quả của việc không chịu rời chuyển kinh đô của nhà Đinh, Lê đó là triều đại không được lâu bền. Từ đây, những bằng chứng được đưa ra để làm tiền đề cho những lý lẽ hợp lý đó là việc chuyển rời kinh đô là để hợp với hoàn cảnh của đất nước, để cho đất nước phát triển và phồn vinh. Ở thời Đinh, nước ta phải đóng đô ở cố đô Hoa Lư để tiện cho việc dựa vào địa hình núi non hiểm trở mà đánh giặc. Còn vào thời Lý Công Uẩn, khi nước nhà được bình yên thì cố đô Hoa Lư sẽ hạn chế khả năng phát triển kinh tế của nước nhà. Chính vì vậy, nhà vua đã đưa ra những lí lẽ đó là chuyển rời kinh đô như vậy là để "tuân theo mệnh trời, hợp với ý dân" vô cùng thuyết phục và thấu tình đạt lý. Tiếp theo, sự hợp tình về lý lẽ còn được thể hiện ở việc nhà vua đưa ra những bằng chứng về địa thế đắc địa và tiềm năng kinh tế to lớn của thành Đại La. Thành Đại La không chí có thế đất đẹp mà còn là nơi đồng bằng, vừa tránh được ngập lụt, vừa phát triển kinh tế nông nghiệp mà cảnh vật cũng vô cùng tươi tốt. Về mặt tình cảm, nhà vua đã bày tỏ nỗi niềm đau xót của mình trước số phận ngắn ngủi của triều đại nhà Đinh và Lê. Hai triều đại không chịu rời chuyển kinh đô khi đã hòa bình khiến cho số phận triều đại ngắn ngủi, trăm họ hao tổn, muôn vật không được thích nghi. Nhà vua đã thể hiện được những trăn trở, suy tư của mình và tầm nhìn xa trông rộng của mình đối với vận mệnh đất nước. Tóm lại, văn bản Chiếu dời đô là văn bản có sự kết hơp giữa lý và tình vô cùng thuyết phục của 1 vị vua vĩ đại, vì nước thương dân nên đặt nền móng cho sự phát triển hưng thịnh của đất nước sau này mãi mãi.

$\textit{@nghongmi04}$