*Tính chất:

$\rightarrow$ Là cuộc đấu tranh mang tính chất Phi Nghĩa (vì nó giành giật quyền và phe phái trong nội bộ.

*Hậu quả:

- Chiến tranh Nam – Bắc triều

$\rightarrow$ Khiến nhân dân ta phải sống hơn 50 năm trong chiến tranh

$\rightarrow$ Hàng vạn người bị bắt đi phu, đi lính khiến gia đình li tán.

$\rightarrow$ Dân mất mùa màng, đói khổ.

- Chiến tranh Trịnh - Nguyễn:

$\rightarrow$ Đất nước bị chia cắt thành hai miền Đàng Trong và Đàng Ngoài kéo dài suốt hai thế kỉ. Nhân dân hai miền li tán, đói khổ, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước.

$\rightarrow$ Đất nước không phát triển.

$\rightarrow$ Làng mạc tiêu tàn, nhân dân khổ sở, không ấm no.

$\rightarrow$ Kinh tế nông nghiệp giảm sút nặng nề.

Chiến tranh Nam - Bắc triều

Tính chất

- Là cuộc tranh chấp giữa các tập đoàn phong kiến , giành giật quyền lợi và địa vị trong phe phái phong kiến, phân chia đất nước, nông dân cực khổ ⇒ Là 1 cuộc chiến tranh phi nghĩa.

Hậu quả

- Làng mạc, gia đình li tán, người chết rất nhiều, hàng vạn người bắt đi lính, di phu.

- Sản xuất nông nghiệp đình trệ, mùa màng bị tàn phá nặng nề, nhất là những năm có thiên tai lớn. 

- Năm 1572, ở Nghệ An "Đồng ruộng bỏ hoang, dịch tễ phát sinh, người chết đến quá nửa. Nhân dân đói khổ phiêu bạt, tan tác vào Nam ra Bắc, trong cõi Nghệ An đìu hiu, vắng tanh".

- Cùng với đó, chế độ binh dịch ngày càng đè nặng lên đời sống nhân dân.

Chiến tranh Trịnh - Nguyễn

Tính chất

Chiến tranh Trịnh - Nguyễn là một cuộc chiến tranh phi nghĩa. Đất nước bị chia cắt kéo dài mãi đến cuối thế kỉ XVIII gây ra bao đau thương tổn hại cho dân tộc, đất nước.

Hậu quả

- Đất nước bị chia cắt thành hai miền Đàng Trong và Đàng Ngoài kéo dài suốt hai thế kỉ. Nhân dân hai miền li tán, đói khổ, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước.

+ Ở Đàng Ngoài: “Chúa Trịnh” nắm mọi quyền hành, vua Lê chỉ là bù nhìn. Sử gọi là "vua Lê - chúa Trịnh".

+ Ở Đàng Trong, con cháu họ Nguyễn nối nhau cầm quyền, gọi là "chúa Nguyễn"