"Bước tới đèo ngang,bóng xế tà
Cỏ cây chen đá,lá chen hoa
Lom khom dưới núi,tiều vài chú
Lác đác bên sông,chợ mấy nhà"
Mở đầu bài thơ,tác giả đã lấy khung cảnh một buổi xế chiều để miêu tả đèo ngang.Gợi nỗi buồn man mác trong lòng người.Cảnh thiên nhiên hiện lên qua câu thơ thứ 2:Tác giả sử dụng biện pháp cùng với liệt kê và từ "chen"sen vào giữa vế tiểu đối của một câu thơ.Tuy chỉ với một câu thơ mà tác giả lại liệt kệ được tới 5 sự vật:"cỏ,cây,đá,lá,hoa".Thể hiện cảnh đèo ngang tuy hùng vĩ nhưng lại hoang  sơ,rậm rạp,um tùm.
"Lom khom dưới núi ,tiều vài chú
Lác đác bên sông,chợ mấy nhà"
Phóng tầm mắt xuống dưới chân đèo,tác giả đã thấy cuộc sống con người ở đây:"lác đác,lom khom".Sự kết hợp giữa từ láy và biện pháp đảo ngữ đã diễn tả cuộc sống nơi đây.2 câu thơ đối nhau miêu tả bức tranh đèo ngang tuy có sự sống của con người nhưng lại càng làm cho cảnh đèo ngang thêm vắng vẻ,hẩm hiu

Bốn câu đầu của bài Qua đèo Ngang là bức tranh thiên nhiên cùng những hoạt động của con người. Bước tới đèo Ngang trong thời điêm chiều tà, thi nhân như chìm trong cái buồn của cảnh vật. Và quả thực cái hiu hắt cảu cảnh vật làm lòng người thêm u sầu. Và hình ảnh nơi đèo Ngang với "Cỏ cây chen đá, lá chen hoa" ngỡ tưởng sẽ là thứ sức sống bừng lên và thổi vào cảnh vật nhưng không. Biện pháp nhân hóa  thổi  hồn vào cỏ cây nơi đây gơi liên tưởng hình ảnh "chen " kia là sức sống thức tỉnh trong chính cảnh vật nhỏ bé vô tri. Để kiếm tìm sự sống trong chiều buồn, thi nahan hướng tầm mắt ra xa và bắt gặp hình ảnh con người. Nhưng dường như con người cũng chỉ làm nền cho khung cảnh u sầu. Biện pháp đảo ngữ cũng với từ láy "lom khom" khiến ta hình dung về dáng vẻ có phần buồn bã.  Con người thì chỉ là tiều vài chú" với công việc qua ngày kết hợp dáng điệu "lom khom". Đến hình ảnh  chợ ngỡ tưởng sẽ nhộn nhịp vậy mà lại là "chợ mấy nhà". Tất cả đều trở nên nhỏ bé so với khung cảnh  đèo Ngang hùng vĩ .Không khí vắng vẻ, hiu quanh, những cô đơn sầu tủi bao trùm lên toàn bộ cảnh vật nơi đây.