Sang câu 5, 6 tứ thơ như đột ngột chuyển biến. Sự cụ thể trong miêu tả khiến việc tả cảnh trở nên thuần khiết. Một cảnh thực hoàn toàn:

"Xiên ngang mặt đất rêu từng đám,

Đâm toạc chân mây đá mấy hồn”

Nghệ thuật đảo ngữ và đối tạo nên sự sinh động và cảnh đầy sức sống. Một sức sống nhờ tài quan sát của bà như quẫy đạp, cựa mình. Cảnh này chỉ có thể là cảnh của "Bà chúa thơ nôm" chứ không phải của ai khác. Rõ ràng, dẫu đang rất buồn, rất cô đơn nhưng điều đó vẫn không suy giảm chất riêng của Hồ Xuân Hương. Bản lĩnh, sức sống mãnh liệt, sự khao khát với cuộc đời khiến cho dù lòng đầy cám cảnh bà vẫn nhìn cảnh vật với con mắt yêu đời, tha thiết, chứa chan sức sống. Đó là sự lí giải về những phản kháng, đối nghịch trong bản chất bà, tạo nên những vần thơ châm biếm đối lập. Vũ khí ấy hơn hẳn chén rượu “say rồi tỉnh”. Đó là phương tiện kì diệu nâng đỡ tâm hồn bà.

Hai câu thơ 5, 6 thể hiện một sự sống mạnh mẽ, khỏe khoắn bằng hai hình ảnh độc đáo: những đám rêu vốn mềm mại dưới cái nhìn của tác giả tường như "xiên ngang mặt đất " mà trỗi dậy. Mấy hòn đá tưởng như bất động đứng đó từ bao đời trong con mắt của tác giả dường như " đâm toạc chân mây". Những sự vật tưởng như vô hồn, bất động được nhà thơ cấp cho sự sống. Diễn tả sự bứt phá, không cam chịu, để chuẩn bị dẫn đến hai câu kết của bài thơ.

Thấy được tác giả là một người phụ nữ không cam chịu, không chấp nhận số phận mà bộc lộ niềm khao khát tình yêu, hạnh phúc, mở ra khả năng đấu tranh cho tình yêu và hạnh phúc của mình