“Sự tích Hồ Gươm”là một truyện đặc sắc, tiêu biểu trong kho tàng truyện dân gian Việt Nam. Truyện có sự kết hợp giữa yếu tố hiện thực và kì ảo, được hư cấu lịch sử. Truyện xoay quanh việc Lê Lợi mượn gươm và sau khi đất nước sạch bóng quân thù với việc Lê Lợi trả gươm. Truyện gắn liền với hình tượng Rùa Vàng, truyện ca ngợi tính chất chính nghĩa, tinh thần dân tộc và chiến thắng hào hùng của nghĩa quân Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo. Bố cục của truyện gồm hai nội dung chính đó là Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm đánh giặc và khi giặc tan Long Quân đòi lại gươm.