Truyền thuyết có 2 đặc điểm tiêu biểu:

• Cuộc đấu tranh chống thiên nhiên để lao động sản xuất bảo vệ cộng đồng: Ví dụ trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh: Thủy Tinh là đại diện cho sức mạnh của mưa gió, bão lụt khủng khiếp hàng năm xảy ra ở lưu vực sông Hồng, gây phá hoại mùa màng và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Sơn Tinh phản ánh sức mạnh vĩ đại của nhân dân ta hàng ngàn năm nay kiên trì đắp đê chế ngự nạn lũ lụt ở lưu vực sông Hồng hàng năm, đồng thời nói lên ước mơ chiến thắng thiên tai của người xưa để bảo vệ cuộc sống và mùa màng.

• Cuộc đấu tranh chống kẻ thù xâm lược: Ví dụ truyền Sự tích hồ Gươm, truyện đề cao, suy tôn vai trò của Lê Lợi, người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã được nhân dân hết lòng ủng hộ, có công đánh đuổi giặc, đem lại thái bình cho đất nước, nhân dân.

Truyện cổ tích có đặc điểm:

• Phản ánh nhiều vấn đề trong cuộc sống, nhưng chủ yếu là vấn đề quan hệ xã hội, đấu tranh giai cấp, thiện - ác, tốt - xấu; giai cấp thống trị và nhân dân lao động. Ví dụ, truyện Sọ Dừa đề cao, ca ngợi vẻ đẹp bên trong của con người. Truyện còn đề cao lòng nhân ái, về quy luật nhân quả của cuộc đời “ở hiền gặp lành”, kẻ “gieo gió ắt gặp bão”. Chính lòng nhân ái sẽ đem lại hạnh phúc cho con người, đó là giá trị chân chinh của con người và tình thương đối với người bất hạnh.

Truyện ngụ ngôn có đặc điểm:

• Qua câu chuyện người xưa muốn răn dạy về một bài học trong cuộc sống. Ví dụ truyện Thầy bói xem voi, giúp cho chúng ta bài học về cách nhìn nhận, đánh giá trong cuộc sống: Phải nhìn nhận sự việc ở phương diện tổng thể, chứ không nên lấy cái bộ phận, đơn lẻ thay cho toàn thể.

Truyện cười:

• Phê phán điều trái tự nhiên những thói hư tật xấu của người đời
• Thể hiện nhận thức và thái độ của người nghe. Ví dụ truyện Lợn cưới, áo mới: Qua câu chuyện về hai anh chàng khoe của gặp nhau và đối thoại với nhau câu chuyện nhằm phê phán những người có tính khoe khoang, luôn tỏ ra hơn người khác,là một tính xấu mà mỗi người không nên có. Tính khoe của biến con người thành những kẻ lố bịch, hợm hĩnh, trở thành đối tượng cho mọi người cười chê.

Truyền thuyết:-có liên quan đến lịch sử quá khứ, có yếu tố tưởng tượng kì ảo

                       =>thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân

Truyện ngụ ngôn:mượn chuyện về loài vật, đò vật hoặc chính con người để nói bóng gió kín đáo chuyện con người

                       =>khuyên nhủ, răn dạy con người những bài học trong cuộc sống

Truyện cổ tích:kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc

                       =>thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân

Truyện cười:kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống

                       =>mua vui hoặc phê phán những thói hư tật xấu của con người