Đoạn trích Tức nước vỡ bờ và truyện ngắn Lão Hạc được sáng tác theo phong cách hiện thực, phản ánh cuộc đời và tính cách của người nông dân trong xã hội cũ. Họ là người sống khổ cực vì bị áp bức bóc lột nặng nề, phải chịu sưu cao thuế nặng. Cuộc sống của họ lâm vào cảnh bần cùng, bế tắc. Tuy vậy, họ có những phẩm chất đáng quý là trong sạch, lương thiện, giàu tình thương yêu. Họ quyết liệt phản kháng hoặc thậm chí dám chọn cái chết để giữ gìn phẩm chất trong sạch của mình. Điều đó cho thấy: người nông dân trong xã hội cũ tiềm tàng một sức mạnh của tình cảm, một sức mạnh phản kháng chống lại áp bức, bất công.

Qua nhân vật lão Hạc cho thấy những người nông dân cũ có lòng tự trọng cao biết tình người biết tự sức mình làm mọi thứ không nhờ ai giúp đỡ ngay cả con chó vàng ông thương yêu muốn giữ tài sản cho con trai nguyên vẹn mà phải bán đi vì thấy có lỗi với nó mà ông dùng thứ thuốc người ta giết chó mà tự tử để tạ lỗi với chú vàng.