NGUYỄN KHUYẾN VÀ PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT Nguyễn Khuyến (1835-1909) hiệu là Quế Sơn. Ống sinh ra tại Nam Định nhưng lớn lên chủ yếu ở xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.Ông xuất thân trong một gia đình nhà nhà nghèo. Nguyễn Khuyên từng thi đỗ đầu cả ba kì thi nên được gọi là Tam nguyên Yên Đổ. Ông là con người có tài năng, có cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước thương dân. Vì vậy nội dung chù yếu của thơ văn ông là nói lên tình yêu quê hương đất nước, gia đình, bạn bè, cảm thông với ...

I NGUYỄN KHUYẾN VÀ PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT

Nguyễn Khuyến (1835-1909) hiệu là Quế Sơn. Ống sinh ra tại Nam Định nhưng lớn lên chủ yếu

ở

xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.Ông xuất thân trong một gia đình nhà nhà nghèo. Nguyễn Khuyên từng thi đỗ đầu cả ba kì thi nên được gọi là Tam nguyên Yên Đổ.

Ông là con người có tài năng, có cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước thương dân. Vì vậy nội dung chù yếu của thơ văn ông là nói lên tình yêu quê hương đất nước, gia đình, bạn bè, cảm thông với cuộc sống của những ngườidân quê lam lũ, cực khổ; châm biếm,đả kích thực dân xâm lược, tầng lớp thống trị.

Đóng góp lớn nhất của Nguyễn Khuyến cho nền văn học dân tộc là mang thơ Nôm viết về làng quê, thơ trào phúng.

II HOÀN CẢNH RA ĐỜI CỦA BÀI THƠ

CẦU CÁ MÙA THU

Câu cá mùa thu

nằm trong chùm ba bài thơ thu của Nguyễn Khuyến được sáng tác lúc ông từ quan về ở ẩn ở quê nhà.

THỂ LOẠI – NỘI DUNG – NGHỆ THUẬT

Thể loại

Câu cá mùa thu

được sáng tác theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật

Nội dung

Câu cá mùa thu

là một bức tranh tuyệt mĩ về phong cảnh mùa thu của đồng bằng Bắc Bộ. Một bức tranh mùa thu hòa hợp, duyên dáng, nhẹ nhàng và thanh tao với

làn nước trong veo, làn sóng xanh biếc, lá vàng rơi

và

trời xanh ngắt.

Mọi vật cử động rất nhẹ nhàng như sợ làm xáo động bức tranh thu: sóng chỉ hơi gợn tí, là vàng cũng chỉ khẽ đưa.

Ở

câu 5 và câu 6, cảnh thu được mở ra qua sự tương phản nhau giữa cái bao la, bát ngát, xanh ngắt của bầu trời với ngõ trúc quanh co, vắng vẻ. Nhưng dù có mở rộng đến đâu, trong sự đối lập thế nào đi chăng nữa thì bức tranh mùa thu ở đây vẫn rất đặc sắc, đặc sắc cho mùa thu làng cảnh Việt Nam.

Đằng sau bức tranh mùa thu tuyệt đẹp là tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước của nhà thơ. Và hơn thế nữa qua bức tranh mùa thu, tác giả còn gửi gắm tâm trạng của mình. Đó là tâm trạng chất chứa cá một niềm tâm sự sâu kin. Ngay từ câu mở đầu, cái lạnh lẽo của trời thu đã thấm sâu và trở thành cái u buồn, trĩu nặng trong tâm hồn của nhà thơ. Đó là cái buồn về thời cuộc đen tối của xã hội Việt Nam của thế kỉ XIX và cũng là cái buồn của sĩ phu trước nỗi đau mất nước.

Như vậy với ngôn ngữ thơ hàm súc, giàu tính tượng hình,

Câu cá mùa thu

thể hiện lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương nồng nàn của nhà thơ, tác giả đã để tâm hồn minh chìm đắm trong cảnh thu quê hương. Với ý nghĩa tả cảnh ngụ tình, nhà thơ đã khéo léo thông qua bức tranh thu mà bày tỏ tâm sự yêu nước thầm kín của mình.

Nghệ thuật

Bài thơ thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, được gieo vần theo lối độc vần, toàn bộ bài thơ chỉ có một vần

“eo”

khiến cho không gian mùa thu bị thu hẹp lại và trở nên bình dị, thân thuộc.

Ngôn ngữ gần gũi, trong sáng, dễ hiểu và có sức gợi tả rất lớn.

Đặc biệt nhà thơ đã dùng phép lấy động tả tĩnh của thơ Đường luật để làm nổi bật sự tĩnh lặng của cảnh vật. Sự tĩnh lặng bao trùm lên cả mặt ao thu, chỉ có một tiếng động rất nhẹ

“cá đâu đớp động dưới chân bèo”

khiến cho cảnh thu càng tĩnh lặng hơn.