Tình huống truyện đặc sắc của Hoàng Lê nhất thống chí phải kể đến là một tình huống nghịch lí ,trái với đạo lí làm người,xã hội Việt Nam nửa cuối thế kỷ 18 nửa đầu thế kỷ 19, Ngô gia đã phản ánh rất cụ thể những cảnh phi lý.Thái phi trước sự hỗn láo của đám kiêu binh mà phải “vừa khóc, ngồi sụp xuống đất, chấp tay vái lạy van xin’’ để xin sự sống cho em trai mình.Vua lại phải cởi bỏ áo ngự bào....bao nhiêu cảnh nghịch lsi được khắc họa rõ nét trong tác phẩm tạo nên tiếng cười chua chát cho bạn đọc

- Đất nước vào thời vua Lê - chúa Trịnh cuối thế kỉ XVIII rơi vào tình cảnh khốn cùng, hỗn độn.

- Đất nước vào thời vua Lê- chúa Trịnh cuối thế kỉ XVIII rơi vào tình cảnh khốn cùng, hỗn độn

- Phủ chúa đầy những loại chim quý, thú lạ, cây cổ thụ… những Người đứng đầu triều đình, không chăm lo việc triều chính, bỏ mặc dân chúng.

- Bọn quan lại ỷ vào điều đó hành động, nhũng nhiễu. 

- Đến cả những nhà giàu cũng không yên với chúng. Nhân dân khắp chốn làm than, đói khổ