Gần 20 năm sau khi Liên Xô sụp đổ đã có nhiều người viết về nguyên nhân vì sao Liên Xô sụp đổ một cách có hệ thống, nhiều công trình nghiên cứu đã đi đến kết luận sự sụp đổ của Liên Xô có nguyên nhân sâu xa là do những sai lầm, khuyết tật của mô hình XHCN Xô viết, một chế độ xã hội đã đạt những thành tựu vĩ đại, đóng góp to lớn cho sự phát triển của nhân loại, góp phần quyết định cứu loài người khỏi thảm họa phát - xít, nhưng đã trở nên trì trệ, không đáp ứng được yêu cầu phát triển trong tình hình mới. Cuộc cải tổ sai lầm ở Liên Xô do M. S. Gorbachev đề xướng là nhân tố trực tiếp dẫn đến sự sụp đổ chế độ xã hội chủ nghĩa trên đất nước Liên Xô.

Loạt bài này khai thác những tư liệu được công bố gần đây (chủ yếu là công trình “Bí ẩn diệt vong của Liên Xô - lịch sử những âm mưu và phản bội 1945 - 1991” của tác giả A. P. Seviakin nhằm giúp bạn đọc hiểu thêm những nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của Nhà nước Xô viết vào năm 1991.

Vào những năm tháng cuối cùng của thời Xô viết, có 7 nhân vật tên tuổi đã tạo nên công cuộc cải tổ để rồi chính họ phá tan Đảng Cộng sản Liên Xô, phá tan nhà nước Xô viết, làm sụp đổ chế độ XHCN ở Liên Xô. Nhưng trước hết và quan trọng nhất là M. Gorbachev.