bài làm như hình

Mở bài: Nguyễn Trãi (1380 - 1442), vị anh hùng dân tộc, "tấm lòng sáng tựa sao Khuê" (lời vua Lê Thánh Tông) dù trong bất kì hoàn cảnh nào cũng không nguôi tâm nguyện hướng về dân về nước. Ngay cả khi bị nghi kị, phải lui về quê ngoại Côn Sơn, ông vẫn bộc bạch nỗi lòng tha thiết cháy bỏng trong cuộc sống tưởng như chỉ biết vui vầy cùng mây núi cỏ cây. Nỗi lòng ấy bộc lộ rõ nét trong chùm thơ 61 bài Bảo kính cảnh giới. Đặc biệt, bài thơ số 43 chan chứa bao khát vọng hướng đến cuộc đời, nhân dân.

Thân bài:

* Phân tích sáu câu thơ đầu: "Rồi hóng mát... tịch dương"
- "Rồi hóng mát thuở ngày trường": Giới thiệu về cuộc sống của Nguyễn Trãi khi về ở ẩn sau những tháng ngày bận rộn lo cho dân, cho nước: Rảnh rỗi, nhàn hạ với những hoạt động nhẹ nhàng, thư thái, thảnh thơi.
- Bức tranh thiên nhiên mùa hè: "Hòe đùn... mùi hương"
+ Sự vật đặc trưng, quen thuộc của mùa hè: Cây hòe, cây lựu, hoa sen.
+ Màu sắc nổi bật: Màu xanh của hòe, đỏ của lựu, hồng của hoa sen...
+ Trạng thái của các sự vật: "đùn đùn, rợp, phun, tiễn..."
+ Mùi hương: Hoa sen cuối hạ.
=> Bức tranh mùa hè sống động, rực rỡ.
- Bức tranh cuộc sống con người: "Lao xao... tịch dương"
+ Âm thanh: Từ "chợ cá làng như phủ"; tiếng ve gọi hè
+ Nghệ thuật: Từ láy "lao xao", "dắng dỏi"; nghệ thuật đảo cấu trúc câu 
=> Cuộc sống ồn ã, tràn đầy sức sống của con người nơi đây.
=> Tâm hồn lạc quan, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của Nguyễn Trãi.

* Phân tích hai câu thơ cuối: "Dẽ có Ngu cầm... đòi phương"
- Điển tích, điển cố "Ngu cầm": Câu chuyện về hai vị vua nổi tiếng nhân đức Nghiêu - Thuấn, luôn chăm lo cho đời sống nhân dân bởi vậy mà hai triều đại này vô cùng hưng thịnh, thái bình; dân chúng ấm no, hạnh phúc. Mỗi ngày, vua thường đem đàn khúc Nam Phong ca ngợi cảnh thái bình thịnh trị.
- Ước nguyện của Nguyễn Trãi: Ước có cây đàn ngợi ca khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp và cuộc sống thanh bình nơi quê hương; ước nguyện lớn nhất là đất nước yên bình, nhân dân ấm no, hạnh phúc.
=> Tấm lòng của nhà thơ: Tuy về quê ở ẩn nhưng vẫn nặng lòng với dân, với nước. 

Kết bài: Bài thơ này đã làm rõ nỗi niềm tâm sự của Nguyễn Trãi trong thời gian ở Côn Sơn với tấm lòng yêu nước thương dân vẫn ngày đêm "cuồn cuộn nước triều Đông". Ông yêu thiên nhiên cây cỏ say đắm. Và có lẽ chính thiên nhiên đã cứu Nguyễn Trãi thoát khỏi những phút giây bi quan của cuộc đời mình. Dù sống với cuộc sống thiên nhiên nhưng Ức Trai vẫn canh cánh "một tấc lòng ưu ái cũ". Nguyễn Trãi vẫn không quên lí tưởng nhân dân, lí tưởng nhân nghĩa, lí tưởng: mong cho thôn cùng xóm vắng không có một tiếng oán than, đau sầu.